امروز – بیست و هفتم اردیبهشت – روز جهانی ارتباطات است که در ایران روز روابط عمومی هم شناخته میشود. روزی که مانند بسیاری دیگر از مناسبت های نمادین، سالی یک بار حجمی از پیام ها و تبریک هایی را به خود میبیند که مملو از تاکید بر جایگاه بی بدیل و مهم روابط عمومی و ارتباطات است، اما در عمل آن چه قدر نمیبیند، جایگاه واقعی این نهاد مهم در بین شرکتهای ایرانی است.

به گزارش وقایع نیوز به نقل از خبرانرژی، در این گزارش، به طور ویژه نگاهی کوتاه خواهیم داشت به جایگاه روابط عمومی در شرکتهای بزرگ صنعت نفت، گاز و پتروشیمی کشور. شرکتهایی که معمولا کمتر با مشکلات مالی دست و پنجه نرم میکنند، اما به همان میزان هم کمتر به بخش روابط عمومی، ارتباطات و افکار عمومی بها میدهند. برخی معتقدند این موضوع ناشی از این است که هم به دلیل ساختار فنی پیچیده این صنعت و هم به دلیل اینکه این صنایع عمدتا ارتباط مستقیمی با افکار عمومی نداشته اند و چندان مطالبات افکار عمومی را از نزدیک لمس نکرده اند، موضوع روابط عمومی و ارتباطات در شرکتهای انرژی هنوز به بلوغ کافی نرسیده است. هرچند که در این میان، کم نیستند شرکتهایی که لزوم ارتباط با افکار عمومی برایشان حس میشود، اما به نظر میرسد که مدیران ارشدش این الزام را درک نکرده اند یا به آن اهمیت نمیدهند.

برای درک بهتر آنچه درباره رویکرد شرکت های بزرگ صنعت انرژی کشور به حوزه روابط عمومی و ارتباطات گفتیم، تصمیم گرفتیم عملکرد روابط عمومی یکی از این شرکتها را به عنوان نمونه بررسی کنیم تا مصادیق مواردی که به صورت خلاصه ذکر شد، به صورت ملموس تر مورد ارزیابی قرار بگیرد.

برای این منظور شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس که به عنوان هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس شناخته می شود را انتخاب کردیم که سال هاست در رده بندی صد شرکت برتر ایران رتبه نخست را به خود اختصاص داده و نه تنها در بازار بورس کشور همواره جزو سه شرکت بزرگ از لحاظ ارزش سرمایه شناخته می شود، بلکه در سطح منطقه خاورمیانه و جهان نیز شرکتی بزرگ محسوب می شود و بنابراطلاعاتی که در وبسایت این مجموعه موجود است، دومین شرکت بزرگ پتروشیمی در خاورمیانه و سی و هفتمین شرکت بزرگ، در جمع صد شرکت برتر پتروشیمی جهان است.

هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس در ماه های گذشته در کانون توجه بوده و انتصاب علی عسکری به عنوان مدیرعامل این مجموعه با واکنش های فراوانی در سطح اخبار رسمی و شبکه های اجتماعی روبرو شد که البته عمده این واکنش ها منفی بود. کمی بعدتر او که سالها ریاست سازمان صدا و سیما را بر عهده داشته و قطعا ارتباطات رسانه ای گسترده ای هم داشته و دارد، فردی از مدیران صدا و سیما را به عنوان مدیر روابط عومی این مجموعه منصوب کرد که انتظار میرفت تحولات جدی در رویکرد روابط عمومی این مجموعه ایجاد شود. اما به نظر میرسد آنچه در هفته های گذشته رخ داده، عملا با تغییرات ساختاری در روابط عمومی این مجموعه همراه نشده است.

فعالان و خبرگان دانش روابط عمومی خوب می دانند که شرح وظایف و البته اهمیت فعالیتهای این واحد، در چنین مجموعه عظیمی چه اندازه میتواند خطیر و تاثیرگذار باشد، آن هم در شرایطی که مجموعه هلدینگ خلیج فارس که با نماد “فارس” در بازار بورس حضور دارد، نه تنها یکی از سه نماد بزرگ این بازار است و هر رویداد و عملکردی در این شرکت میتواند بر ارزش کل بازار سرمایه اثر بگذارد، بلکه جزو شرکتهای اصلی حاضر در سبد سهام عدالت هم به شمار می رود و به این واسطه، مدیریت فضای ارتباطی و روابط عمومی آن و اطلاعه رسانی درست از عملکرد این شرکت، میتواند مستقیما بر جمعیت نزدیک به ۵۰ میلیون نفری حاضر در بازار بورس کشور تاثیرگذار باشد.

حالا که از اهمیت اطلاع رسانی صحیح، به موقع و تاثیرگذار از عملکرد و رخدادهای این شرکت صحبت شد، بد نیست به این بهانه سری بزنیم به وبسایت بزرگترین شرکت ایران و یکی از غولهای بازار بورس کشور که قطعا به عنوان ویترین عملکردی شرکت و پیشانی روابط عمومی آن مورد رجوع تعداد قابل توجهی از سهامداران، فعالان بازار سرمایه و فعالان حوزه انرژی باشد.

در صفحه نخست این وبسایت، بخشی ویژه برای سهامداران در نظر گرفته شده است.

بعد از کلیک روی گزینه “ورود سهامداران” وارد صفحه ای میشویم که قاعدتا باید اطلاعات بورسی این هلدینگ بزرگ در دسترس مخاطبان باشد. اما در کمال تعجب میبینیم که آخرین زمان بروزرسانی این بخش مربوط به فروردین و بیش از یک ماه قبل است.

بعد از بخش سهامداران، سری به بخش اخبار این شرکت می زنیم تا ببینیم در این بخش، اخبار و تحولات هلدینگ و زیرمجموعه‌هایش یعنی اخباری که قطعا میتواند با حجم بسیار زیادی از مخاطبان ارتباط برقرار کند در چه شرایطی قرار دارد. اما در کمال تعجب نه تنها چیدمان خبرها در این صفحه به طرز عجیبی به هم ریخته و فاقد ویژگی های زیبایی شناسانه است، بلکه خبر چندانی از اخبار و اطلاعات شرکت های بزرگ زیرمجموعه هلدینگ در آن نیست.

در مرحله بعدی چیزی که توجه را جلب میکند اینجاست که در کمال تعحب، به نظر میرسد مسئولان روابط عمومی درک چندانی از ساختار چیدمان خبری ندارند. چراکه معمولا جای تیتر در اخبار خالی است و مهم ترین بخش خبر که باید توجه مخاطب را جلب کند خالی می ماند و بعد تیتر و روتیتر در بخش خبر دوباره تکرار میشود تا موضوع خبر به اصطلاح جانماند! فارغ از این که میشد با تغییرات اندکی در بخش پشتیبانی سایت، بخش روتیتر را به اخبار اضافه کرد که این مشکل حل شود، در صورت وجود نیرویی آشنا به اصول خبری در این مجموعه، کافی بود که تیتر اصلی در جای تعریف شده در سایت نمایش داده شود که با مشکلات این چنینی روبرو نشویم.

برای طولانی تر نشدن مطلبف کافی است سری به بخش گالری این سایت بزنیم که قاعدتا باید جامع ترین آرشیو از تصاویر مدیران هلدینگ، پروژه های شرکت و البته اخبار در آن قابل دسترسی باشد.

به عنوان نمونه، دو مورد اول این گالری را با هم مرور میکنیم. در بخش اول گالری، با کلیک روی موضوع “بازدید نخبگان”، تصاویری قدیمی و فوق العاده بی کیفیت وجود دارد که اساسا نه تنها قابلیت استفاده ندارند، بلکه حتی وضوح کافی برای تماشا هم ندارند.

اما مورد عجیب تر به بخش نمایشگاه نفت و گاز برمیگردد. جایی که تصاویر موجود در سایت بزرگترین شرکت کشور، متعلق به نمایشگاه نفت و گاز سال ۹۸، یعنی سه سال قبل است. تراژدی وقتی بیشتر میشود که در نظر داشته باشیم، نمایشگاه نفت و گاز امسال همین دیروز به کار خود پایان داد و قاعدتا گالری شرکتی در این سطح، باید مملو از تصاویر اتفاقات روز شرکت باشد. به نظر میرسد اساسا بخش گالری این سایت از دو سال پیش به این سو، به هیچ وجه بروز رسانی نشده است.

نمایشگاه، فرصت درخشانی که از دست رفت

حال که بحث نمایشگاه نفت و گاز مطرح شد بد نیست این موضوع را هم در نظر بگیریم که بالاخره پس از فرونشست نسبی غبار کرونا در کشور، نمایشگاه نفت و گاز امسال به عنوان نخستین نمایشگاه نفت در دولت سیزدهم و با توجه ویژه وزیر نفت، رییس جمهور و معاونان وی برگزار شد که میتوانست فرصت درخشانی برای بزرگترین شرکت کشور باشد تا توانایی ها و ویژگی های خاص خود را به افکار عمومی عرضه کند.

اما برایندی که از بررسی وضعیت اخبار نمایشگاه نفت و گاز در رسانه ها به دست میاید این است که حضور این شرکت در نمایشگاه با عملکرد چندان درخشانی روبرو نبوده است، یعنی تیم مدیریتی جدید که در ماه های اخیر  برکرسی مدیریت غول انرژی کشور نشسته اند، عملا فرصت درخشان نمایشگاه را برای ارتباط با افکار عمومی و ایجاد انقلابی جدید در حوزه روابط عمومی از دست دادند. پیش از هرچیز باید گفت که اطلاعات هلدینگ در نمایشگاه، با پوشش خبری گسترده ای در رسانه ها همراه نبوده است. یعنی به استثنای نشست خبری مدیرعامل هلدینگ و چند مراسم امضای تفاهم نامه و قرارداد که برای همه شرکتهای متوسط رو به بالا در نمایشگاه انجام شد، هلدینگ خلیج فارس هیچ سهم ویژه ای از اخبار این نمایشگاه نداشته است. کاملا مشخص است که ارتباط چندان مناسبی بین روابط عمومی این مجموعه با رسانه های جریان اصلی نفت و انرژی برقرار نیست و پوشش خبری رویدادهای این نمایشگاه به هیچ وجه در حد نام بزرگترین شرکت کشور به نظر نمیرسد که البته دلیل این موضوع را شاید بتوان عمو کوتاه مدیریت جدید بر روابط عمومی شرکت دانست؛ هرچند که در دوره مدیران قبلی هم هرگز این اتفاق در سطحی که شایسته چنین برندی باشد وجود نداشت. در بخش شبکه های اجتماعی که وضع از این هم بدتر بوده و تقریبا هیچ حضوری از هلدینگ در این شبکه ها به چشم نمیخورد. بخش مسئولیت اجتماعی هلدینگ هم که قطعا بودجه قابل توجهی باید به آن اختصاص داده شده باشد عملا بروز و ظهور خاصی نه در وبسایت خود شرکت و نه در رویدادی مثل نمایشگاه و نه در رسانه ها نداشته است.

در پایان ذکر دوباره این نکته الزامی است که هدف از این مرقومه، تنها نقدی سازنده و بدون حب و بغض نسبت به وضعیت روابط عمومی ها در صنعت نفت و انرژی بوده و اگر هلدینگ خلیج فارس به عنوان نمونه انتخاب شده، تنها جنبه بررسی آکادمیک یک موضوع فنی بوده و قطعا دیگر شرکت های بزرگ حوزه نفت، گاز و پتروشیمی کشور، شرایط چندان بهتری را تجربه نمیکنند و همین موضوع، ضرورت توجه ویژه به بحث روابط عمومی و ارتباطات را در این حوزه دوچندان میکند. آنچه در این گزارش دیدیم، مشتی بود نمونه خروار از چیزی که در شرکتهای بزرگ کشور میگذرد و جایگاه مهمی به اسم روابط عمومی و ارتباطات که چندان در این صنعت قدر نمیبیند.