حتی یک آجر از بخش‌های تاریخی مسجد چراغعلی جابه‌جا نشده است

فاطمه مقدم- شهر مردم

به گزارش شهر مردم به نقل ازوقایع نیوز ، در روزهای اخیر، بخشی از بنای تاریخی مسجد چراغعلی واقع در خیابان زند باریک، کوچه دانشور، در جریان عملیات مرمت و بهسازی تخریب شد. این تخریب که ورودی اصلی مسجد را نیز دربر گرفت، نگرانی‌های گسترده‌ای را در میان دوستداران میراث فرهنگی و فعالان حوزه حفظ آثار تاریخی برانگیخته است؛ چرا که بیم آن می‌رود که هدف از این اقدام، زمینه‌سازی برای تخریب کامل این بنای ارزشمند باشد.

مسجد چراغعلی، یکی از آثار مهجور اما ارزشمند منطقه بافت تاریخی شیراز است که  در سال ۱۴۰۳ شمسی به‌عنوان بخشی از پروژه‌ای با عنوان «عملیات بهسازی و مرمت امامزاده عبدالله، مسجد قدس، مسجد حوزه منصوریه و مسجد چراغعلی»، توسط شهرداری منطقه هشت از طریق برگزاری مناقصه عمومی به پیمانکار سپرده شد. با وجود هدف اعلام‌شده برای مرمت و احیای این مسجد، نوع مداخلات انجام‌شده در روزهای اخیر، از جمله تخریب بخش‌هایی از بدنه و ورودی مسجد که تازه ساز با مصالح ناهمخوان بود، شائبه‌هایی را درباره شیوه اجرای این طرح و میزان توجه به اصول مرمت علمی و حفاظت از هویت تاریخی بنا ایجاد کرده است.

** تنها سازه‌های غیراصولی مسجد چراغعلی که با بلوک سیمانی و ایرانیت بود تخریب شدند

معاون عمرانی شهرداری منطقه هشت شیراز مسئول این بازسازی است در گفت‌وگو با خبرنگار «شهر مردم»، با رد خبر تخریب مسجد چراغعلی، از آغاز عملیات مرمت این بنای تاریخی خبر داد.

علی شاکری اظهار داشت: نه تنها این مسجد تخریب نشده، بلکه طرح مرمت آن نیز در قالب پروژه‌ای مشترک با چند مسجد دیگر کلید خورده است. این طرح با همکاری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی فارس و اداره اوقاف استان، در دست اجراست.

شاکری با تأکید بر اینکه هیچ بخشی از عناصر تاریخی و میراثی مسجد حتی یک آجر نیز جابه‌جا یا تخریب نشده، گفت: بخش‌هایی که تخریب شده‌اند، صرفاً داربست‌ها و دیوارهای بلوک‌چینی سیمانی بوده‌اند که به‌صورت موقت پیرامون مسجد احداث شده و با مصالح نامتعارفی چون ایرانیت، پلیت و پلاستیک پوشانده شده بودند. این سازه‌های غیراصولی نه‌تنها فاقد ارزش تاریخی بودند، بلکه منظر فرهنگی بنا را مخدوش کرده بودند. با جمع‌آوری این عناصر، فضای لازم برای شروع مرمت اصولی فراهم شده است.

وی افزود: عناصر اصلی و باقیمانده از بنای تاریخی، از جمله دیوارهای میراثی و حوض میانی مسجد، حفظ شده‌اند. اگرچه هنوز مشخص نیست که این حوض دارای ارزش میراثی است یا خیر، اما تصمیم گرفته‌ایم در فرآیند بازسازی، آن را نیز لحاظ کنیم.

شاکری با اشاره به اقدامات کارشناسی در جریان مرمت مسجد چراغعلی بیان کرد: در حال حاضر، با همکاری کارشناسان میراث فرهنگی، در حال گمانه‌زنی برای یافتن جای دقیق ستون‌های قدیمی مسجد هستیم؛ ستون‌هایی که در دوره قاجار در ساختار بنا وجود داشته‌اند. هدف ما بازسازی مسجد تا حد امکان با همان الگو و ساختار تاریخی است. طرح مرمتی آن نیز به اداره‌کل میراث فرهنگی استان ارائه شده است و در انتظار تأیید نهایی هستیم.

معاون عمرانی شهرداری منطقه هشت شیراز در ادامه خاطرنشان کرد: بودجه مرمت این مسجد در سال گذشته بسیار محدود و در حدود ۵۰۰ میلیون تومان بود که بخش عمده آن صرف تهیه طرح مرمت و جمع‌آوری دیوارهای سیمانی و داربست‌های ناهمگون شد. اکنون با آماده شدن طرح و تصویب بودجه‌ای به میزان ۳ میلیارد تومان، مراحل اجرایی بازسازی این بنای تاریخی آغاز خواهد شد. هدف ما، بازگرداندن مسجد به کاربری اصلی آن با حفظ ساختار تاریخی‌اش است.

وی همچنین در خصوص مرمت مسجد گنج شیراز گفت: عملیات مرمت این مسجد که در خیابان لطفعلی‌خان زند و پشت مدرسه تاریخی خان قرار دارد، در حال انجام است. با وجود نابودی کامل ستون‌های تاریخی، موفق شدیم محل دقیق آن‌ها را شناسایی کنیم و بازسازی را با رعایت اصول میراثی آغاز کرده‌ایم.

شاکری در پایان گفت: علاوه بر این دو مسجد، پروژه‌های مرمت و بهسازی مسجد قدس، مسجد حوزه منصوریه و امامزاده عبدالله نیز در دست اجراست. این عملیات با نظارت دقیق اداره‌کل میراث فرهنگی فارس و با واگذاری به پیمانکار تخصصی در حال انجام است تا هویت تاریخی مساجد و اماکن مذهبی شیراز حفظ و احیا شود