به گزارش وقایع نیوز به نقل از شهرمردم، دبیر سی‌وششمین جشنواره تئاتر استانی فارس در گفت‌وگو با «شهر مردم»: تئاتر فارس را نباید با تئاترهای پرزرق‌وبرق و سلبریتی‌محور پایتخت مقایسه کرد، به گزارش فاطمه مقدم –خبرنگار شهر مردم، در شیراز، هوای تئاتر دوباره جان گرفته است. سی‌وششمین جشنواره تئاتر استانی فارس، که امسال با بخش عروسکی نیز همراه شده، از دیروز آغاز به کار کرده و فضای هنری شهر را پر از هیجان و امید کرده است.

نوید جعفری، دبیر این جشنواره، این رویداد را بزرگ‌ترین گردهمایی هنرمندان استان می‌داند که نه‌تنها بستری برای نمایش آثار هنری فراهم می‌کند، بلکه فرصتی برای ایجاد نشاط اجتماعی و تحرک در میان گروه‌های تئاتری مستقل است؛ گروه‌هایی که در سال‌های گذشته به‌دلیل شرایط مختلف دچار رکود شده بودند. جز بخش عروسکی، اجرای نمایش‌های جشنواره از ۲۰ آبان با بخش‌های خیابانی و صحنه‌ای آغاز می‌شود و تا سه روز ادامه دارد و در ۲۳ آبان، جمعه، اختتامیه جشنواره برگزار خواهد شد.

با نوید جعفری، دبیر سی‌وششمین جشنواره تئاتر فارس که خود هنرمندی فعال و باتجربه در دل تئاتر است، درباره جزئیات این جشنواره گفت‌وگو کردیم.

دبیر سی‌وششمین جشنواره تئاتر استانی فارس در گفت‌وگو با «شهر مردم» با اشاره به گستردگی بخش‌های مختلف جشنواره گفت: جشنواره امسال هم بخش صحنه‌ای دارد، هم خیابانی و هم عروسکی. در مجموع، با احتساب آثار بخش عروسکی، ۸۲ اثر به دبیرخانه جشنواره رسید که از میان آن‌ها ۱۲ نمایش در بخش صحنه‌ای، ۹ نمایش در بخش خیابانی و ۶ اثر در بخش عروسکی برای حضور در جشنواره انتخاب شدند.

امسال ۲۷ نمایش پذیرفته‌شده داریم؛ تمرکز تنها بر کیفیت آثار بوده است

جعفری در ادامه با اشاره به اینکه تعداد نمایش‌های راه‌یافته به سی‌وششمین جشنواره تئاتر فارس نسبت به دیگر استان‌ها بالاترین میزان کار رسیده به جشنواره و حتی بالاترین تعداد پذیرفته‌شده را دارد، افزود: ما امسال ۲۷ نمایش پذیرفته‌شده داریم، در حالی‌که در سایر استان‌ها معمولاً تعداد آثار نهایی کمتر از ۲۰ نمایش است. این موضوع نشان می‌دهد که تئاتر فارس از نظر کمیت و کیفیت در جایگاه قابل‌توجهی قرار دارد.

وی در ادامه درباره بخش‌های جنبی سی‌وششمین جشنواره تئاتر فارس گفت: شیوه‌نامه جشنواره برای همه استان‌ها یکسان است، اما هر استان متناسب با ظرفیت‌های فرهنگی و هنری خود می‌تواند بخش‌هایی را به آن اضافه کند. ما امسال دو بخش تازه به جشنواره افزوده‌ایم؛ نخست بخش نمایشگاه کتاب تئاتر برای معرفی تازه‌ترین آثار مکتوب حوزه نمایش، و دوم بخش نقد جوان که در آن نقدهای منتقدان جوان بر نمایش‌ها داوری می‌شود. در مراسم اختتامیه، علاوه بر تقدیر از سه نقد برتر، کانون منتقدان استان نیز نقدها را بررسی کرده و یک نقد برگزیده در بخش صحنه‌ای و یک نقد برگزیده در بخش خیابانی معرفی خواهد کرد.

دبیر سی‌وششمین جشنواره تئاتر فارس درباره روند انتخاب آثار و ترکیب هیأت داوران گفت: ما امسال در عمل به شیوه‌نامه جشنواره تصمیم گرفتیم با پدیده‌ای که در سال‌های اخیر در تئاتر شکل گرفته بود، یعنی مدرک‌گرایی بدون توجه جدی به تجربه میدانی، برخورد کنیم. به همین دلیل، به‌جای تمرکز بر افرادی که فقط تحصیلات دانشگاهی در حوزه تئاتر دارند اما کمتر در صحنه فعال‌اند، داوری را به دست افرادی سپردیم که سال‌ها در این عرصه کار کرده و تجربه عملی دارند. به همین منظور، به‌جای سه داور معمول، امسال یک هیأت پنج‌نفره را برای انتخاب آثار در نظر گرفتیم.

وی افزود: اعضای این هیأت انتخاب آثار شامل هادی امامی‌مقدم، محمدصادق علی‌پور، مهری منصوری، مریم شکری و محمدرضا طاهری هستند؛ کسانی که علاوه بر تحصیلات تئاتری، تجربه جدی و مستمر کار صحنه‌ای دارند و در ۱۰ سال گذشته از فعال‌ترین هنرمندان تئاتر فارس بوده‌اند. آثار راه‌یافته به جشنواره صرفاً بر اساس کیفیت انتخاب شدند و هیچ سهمیه یا امتیاز ویژه‌ای برای شیراز یا شهرستان‌ها در نظر گرفته نشده است. تمرکز ما تنها بر کیفیت و استاندارد هنری آثار بود.

پنج نمایش صحنه‌ای امسال توان رقابت در سطح ملی را دارند

جعفری در پاسخ به این سؤال که با توجه به اهمیتی که به انتخاب آثار از نظر کیفی داده شده است، آیا تئاترهای سی‌وششمین جشنواره فارس به مرحله‌ای از بلوغ رسیده‌اند که بتوانند در سطح ملی رقابت کنند؟ گفت: پیش از هر چیز باید درک کنیم که مخاطب تئاتر در شیراز معمولاً فرصت تماشای تئاتر استان‌های دیگر را ندارد و معیار مقایسه‌اش اغلب تئاتر تهران است. در تهران اما ما با دو نوع تئاتر روبه‌رو هستیم: یک نوع تئاتر پرزرق‌وبرق و پول‌ساز، مثل «الیور تویست» یا «سیصد» که با سرمایه بالا و حضور چهره‌های شناخته‌شده اجرا می‌شود. این آثار تماشاگران خاص خود را دارند، اما اغلب مخاطبان‌شان به قصد دیدن سلبریتی‌ها به سالن می‌آیند، نه برای درک اندیشه تئاتر. البته این نمایش‌ها از نظر بصری، موسیقی و متن هم کیفیت قابل‌توجهی دارند، اما بیشتر در قلمرو سرگرمی تعریف می‌شوند.

وی ادامه داد: در کنار این جریان، تئاتر مستقل تهران را داریم که شاید از نظر امکانات ضعیف‌تر باشد، اما به لحاظ اندیشه و خلاقیت، به روح واقعی تئاتر نزدیک‌تر است. متأسفانه بیشتر تئاترهایی که از تهران به شیراز می‌رسند از نوع اول‌اند، چراکه آثار مستقل معمولاً توان مالی لازم برای سفر و اجرا در شهرهای دیگر را ندارند و بازگشت سرمایه برایشان دشوار است؛ و مقایسه‌ای که مخاطبان دارند میان تئاترهای هنری فارس با تئاترهای گروه اول در پایتخت است و همین موضوع باعث می‌شود مخاطبان حس کنند تئاترهای فارس بی‌کیفیت است. با این حال، اگر تئاتر فارس را با دیگر استان‌ها مقایسه کنیم، می‌توانم با اطمینان بگویم که از نظر سطح هنری و کیفیت آثار، همواره جزو سه استان برتر کشور بوده‌ایم، این نتیجه سال‌ها تلاش و عشق هنرمندان استان است.

این هنرمند تئاتر فارس در ادامه افزود: نظارت بر تئاتر در استان‌ها یکسان نیست؛ حتی در همین فارس، گاهی خطوط قرمز آن‌قدر زیاد می‌شود که بر کیفیت آثار اثر مستقیم می‌گذارد. البته بخش دیگری از مشکلات هم به خود ما هنرمندان برمی‌گردد؛ گاهی در زمینه آموزش کم‌کاری می‌کنیم. بخشی از هنرمندان با تلاش شخصی و پیگیری مداوم، از طریق مطالعه، دیدن کارهای روز و شرکت در دوره‌های آموزشی، توانسته‌اند خود را به‌روز نگه دارند، اما گروهی دیگر امکانات یا فرصت چنین کاری را ندارند. اگر بخواهیم این وضعیت را به‌صورت کلان بررسی کنیم، باید به فکر یک برنامه بلندمدت و چندساله باشیم که در آن آموزش، امکانات و سامان صنفی در کنار هم قرار بگیرند تا سطح تولیدات نمایشی در فارس به‌طور واقعی ارتقا پیدا کند.

دبیر سی‌وششمین جشنواره تئاتر فارس درباره کیفیت آثار امسال گفت: بر اساس نظر قطعی هیأت بازبینی، از میان ۱۲ نمایش صحنه‌ای راه‌یافته، دست‌کم پنج اثر از کیفیت بالایی برخوردارند و توانایی رقابت در سطح ملی را دارند.

جعفری در ادامه با اشاره به آغاز اجرای نمایش‌های بخش عروسکی گفت: در استان ما فعالیت خوبی در حوزه تئاتر عروسکی در جریان است و به‌اندازه‌ای رشد کرده که می‌تواند میزبان یک جشنواره مستقل باشد. اما از آنجایی‌که آمادگی لازم برای برگزاری جشنواره‌ای مستقل هنوز فراهم نبود، تصمیم گرفتیم تئاتر عروسکی را به‌صورت بخش جنبی و غیررقابتی در جشنواره قرار دهیم تا فرصت معرفی این آثار و هنرمندان این حوزه فراهم شود.

وی افزود: در این بخش ۶ اثر پذیرفته شده است؛ اجرای چهار نمایش صحنه‌ای از دیروز آغاز شده و دو نمایش عروسکی دیگر نیز در روز اختتامیه به صحنه خواهند رفت. مخاطب این نمایش‌ها از هر دو طیف کودکان و بزرگسالان است. برای نمونه، نمایشی مانند «آن شب مهتاب» مخاطبان بالای ۱۲ سال دارد، در حالی‌که آثار «پرواز»، «لک‌لک‌ها» و «جی‌جی بی‌جی» مناسب خردسالان و کودکان است.

جعفری در پایان در پاسخ به این سؤال که اگر بخواهید مردم را به تماشای تئاترهای این جشنواره ترغیب کنید چه توصیه‌ای دارید، گفت: می‌توانم با یک مثال ساده تأثیر تماشای تئاتر را نشان دهم. یادم هست پس از پخش انیمیشن‌های طنز تبلیغاتی درباره بستن کمربند ایمنی، کودکان چنان حساسیت پیدا کردند که به‌محض سوار شدن به ماشین به پدر و مادرشان می‌گفتند: «کمربند ایمنی را ببندید!» و حالا همان بچه‌ها که راننده شده‌اند هم به همین نکته پایبندند. در واقع با آن انیمیشن یک نسل را آموزش دادیم و اثرش حتی به نسل بعدی هم رسیده است. تئاتر نیز همین کارکرد را دارد، شاید حتی بزرگ‌تر. در دنیای پرهیاهوی فیلم‌های کوتاه و محتوای سطحی فضای مجازی، تئاتر روحیه خلاقانه را در کودکان و نوجوانان پرورش می‌دهد، دنیای جدیدی برایشان می‌سازد و خیال‌بافی آن‌ها را هدایت می‌کند تا به سمت خلق و ایده‌پردازی حرکت کنند.

روزهای خاکستری که پشت سر می‌گذاریم، هرچند پر از دغدغه و بی‌ثباتی‌اند، اما همین‌که هنوز چراغ صحنه تئاتر روشن است، هنوز کسی هست که از روی صحنه تئاتر رؤیا را صدا کند، غنیمتی‌ست که به‌راحتی با هزینه‌ای برابر با خرید بلیت سینما (بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان) می‌توان به سالن‌ها رفت و سالن‌های نمایش را با درخشش نگاه روشن کرد و از هنرمندانی که با تمام وجود و خلاقیت روی صحنه هنرنمایی می‌کنند، در این روزهای دشوار حمایت کرد.