در گفت‌وگو با رئیس کمیته صیانت باغ‌های قصردشت با شهر مردم مطرح شد؛

 وضعیت فاجعه‌بار است و  تا آخر تابستان آب به آن‌ها نمی‌رسد

تا تکلیف دانه‌درشت‌ها مشخص نشود سراغ دیگران و تخلفات باغ‌ها نمی‌رویم

الان بعد از گذشت مهلت دو هفته‌ای، مدرسه مهر تابان هنوز هیچ اقدامی صورت نگرفته است. چرا جواب نمی‌دهند؟ چرا کسی به مشکلاتی که این مدرسه، چه از لحاظ تخریب باغ‌ها و چه از نظر امنیت دانش‌آموزان ایجاد کرده، رسیدگی نمی‌کند؟

جلال‌الدین عرفانی – شهر مردم

به گزارش شهرمردم به نقل از وقایع نیوز ، از طرح رنگ‌ و رو رفته گروه‌ بندی باغ‌ها و مصوبات اجرا نشده تبدیل این باغ‌ها به پهنه‌های گردشگری و تفریحی گرفته تا برخوردهای قهریِ کج‌دارومریز با برخی تخریب‌کنندگان باغ‌ها، اما هنوز درمانی برای آفتی که سال‌هاست به جان این گوهر گران‌‌ بهای سبز شیراز افتاده، پیدا نشده است؛ آفتی که طی بیش از سه دهه، وسعت مجموعه باغها را از ۳ هزار هکتار به کمتر از یک‌هزار هکتار، و به‌قولی تا ۸۰۰ هکتار کاهش داده و البته هر روز بر میزان تخریب‌ها افزوده می‌شود و گویا هیچ نسخه شفابخشی برای  این درد بی‌درمان پیدا نمی‌شود.

در این بین شاید مؤثرترین راه نجات باقی‌مانده باغ‌های قصردشت از مرگ تدریجی، اقتصادی‌کردن باغ‌ها برای صاحبان واقعی آن‌ها، ایستادگی در مقابل زیاده‌خواهان و اجرای سریع و صحیح احکام ماده ۱۰۰ و مهم‌تر از همه دوری از تبعیض میان باغ‌داران و شفاف‌سازی در این حوزه باشد؛ موضوعی که در حاشیه نشست کمیته صیانت از باغ‌های قصردشت با رئیس این کمیته نیز مطرح کردیم.

وی در پاسخ به سؤال ما درباره گلایه برخی باغ‌داران قصردشت درخصوص برخی تبعیض‌ها در برخورد با تخلفات ساخت‌وساز، با تأیید این موضوع گفت: ما نیز با این موافقیم، چگونه ما برویم جلو و یک باغ‌دار مثلاً می‌خواهد یک سرویس بهداشتی در گوشه باغش بسازد را بگیریم، اما جلو ساخت‌وسازهای بزرگ را نگیریم؟ به همین دلیل نیز تا تکلیف دانه‌درشت‌ها مشخص نشود، سراغ دیگر تخلفات نمی‌رویم.

ابراهیم کمالی ادامه داد: از گذشته تبعیض به‌عنوان یکی از مواردی بوده که در حوزه باغ‌های قصردشت موجب برخی گلایه‌ها بوده است؛ اینکه در جایی اجازه گذاشتن یک آجر روی آجر را ندادند، اما آن طرف‌تر ساخت‌وساز کردند، این ایراد است. اگر قرار است اجازه ساخت‌وساز داده شود، باید به همه داده شود. البته ساخت‌وساز به‌طورکل در باغ‌های گروه یک ممنوع است، اما شاید در مواردی مماشاتی شده باشد ولی هیچ مجوزی برای ساخت‌وساز داده نشده است. البته این نکته هم باید مدنظر باشد که برخی از باغ‌ها در لب‌مرز گروه هستند که اطلاع‌رسانی درستی دراین‌زمینه نشده است.

وی اضافه کرد: البته برخی به ما می‌گویند چرا می‌گویی دانه‌درشت‌ها؟ خب به آن‌ها چه بگوییم؟ بگوییم نورچشمی‌ها؟ پرونده‌های خاص؟ اولویت ما با همین دانه‌درشت‌هاست، اما در همین ساخت‌وسازهای غیرمجاز، الان بعد از گذشت مهلت دو هفته‌ای، مدرسه مهر تابان هنوز هیچ اقدامی صورت نگرفته است. چرا جواب نمی‌دهند؟ چرا کسی به مشکلاتی که این مدرسه، چه از لحاظ تخریب باغ‌ها و چه از نظر امنیت دانش‌آموزان ایجاد کرده، رسیدگی نمی‌کند؟

عضو شورای شهر شیراز در خصوص برخی دستورات و مصوبات چهل‌و‌یکمین جلسه کمیته صیانت از باغ‌های شورای شهر شیراز گفت: یکی از دستورهای این جلسه بررسی امکان‌سنجی احداث باغ‌های الگویی در مناطق ۱۱گانه بود که بر این اساس قرار شد باغ‌هایی که ظرفیت آن را دارند که عموم مردم از آن استفاده کنند – البته نه به شکل پارک، بلکه به‌صورت همان باغ – شناسایی و به‌صورت ویژه نگهداری شوند.

کمالی ادامه داد: یکی دیگر از موارد مطرح‌شده در این جلسه، طرح ثبت تاریخی باغ‌های شیراز بود که از سه جنبه دنبال می‌شود؛ یکی شناسایی و ثبت درختان تاریخی، دیگری شناسایی و ثبت باغ‌های تاریخی و سومی ثبت جلوه بصری باغات است. اجرای آن موجب می‌شود یک‌سری محدودیت‌ها و الزامات به‌وجود آید که خود جلوی تخریب برخی درختان را می‌گیرد و دست‌اندازی در مسیر سوداگران تخریب باغ‌های قصردشت خواهد بود.

وی ادامه داد: همه دغدغه باغ‌های قصردشت را دارند و نگران هستند، اما کسی مسئولیت را به عهده نمی‌گیرد. این در حالی است که نمی‌توان نگاهی تک‌بعدی به باغ‌های قصردشت داشت. برای نگه‌داشت این میراث کهن، همه دستگاه‌ها از میراث فرهنگی گرفته تا جهاد کشاورزی و دستگاه قضایی باید پای کار باشند.

رئیس کمیته صیانت از باغ‌های شورای شهر شیراز با اشاره به اینکه طی سال‌های گذشته آنگونه که باید در خصوص نگهداری باغ‌ها جدیتی وجود نداشته و چند وقتی است نگاه‌ها بار دیگر به سمت باغ‌ها برگشته، گفت: در این بین یکی از نکاتی که به‌ویژه به چشم رسانه‌ها می‌آید، این است که حوزه باغات تک‌متولی است، درصورتی‌که استانداری، جهاد کشاورزی، دادستانی و بسیاری نهادهای دیگر هرکدام وظایفی در این حوزه دارند. این در حالی است که باید از تک‌بعدی بودن خارج شد و در همه حوزه‌ها از نظارت بر اجرای قانون تا پیشگیری، اقدام کرد. من هم از وضع موجود باغات راضی نیستم و توقع اقدام‌های بیشتری داشتیم.

وی در خصوص راه‌اندازی منطقه ۱۲ (حوزه ویژه باغ‌ها) نیز گفت: منطقه ۱۲ یا ناحیه ویژه باغ‌ها نه امکانات دارد و نه حتی ساختمان آن آماده شده. البته شهرداری هم محدودیت‌هایی دارد. این در حالی است که ناحیه ویژه شکل گرفته و ۶۰ پست سازمانی هم برای آن در نظر گرفته شده. گرچه شهرداری اجازه جذب نیرو ندارد، اما آنچه مسلم این است که اگر بخشی مهم است، باید به میزان اهمیتش به آن توجه شود.

کمالی گفت: باغات شیراز دارد از بین می‌رود. در این بین، زمانی آن را تبدیل به یک قله رسانه‌ای می‌کنند و همه به آن توجه می‌کنند که این باغ‌ها در قله هستند. اما واقعیت این نیست. بسیاری اتفاقات نیفتاده و در کنار آن متأسفانه ما هجمه سنگین روانی ایجاد کرده‌ایم و برخوردها دوگانه بوده، به‌نحوی‌که با برخی ساخت‌وسازها برخورد سختی می‌کنیم حتی ساخت یک اتاق نگهبانی، اما با برخی نه‌تنها برخورد نمی‌شود، بلکه حتی بیشتر هم می‌سازند. اما امروز ما پای کار ایستاده‌ایم و سرکشی می‌کنیم. شهرداری و به‌ویژه شخص شهردار، آقای اسدی، توجه ویژه‌ای به این حوزه دارد.

وی تصریح کرد: وضعیت باغ‌های شیراز خوب نیست. در حالی‌که وارد ماه دوم گرم سال و اول تابستان شده‌ایم، وضعیت فاجعه‌بار است و مدت زمان آبیاری درختان به سه ماه رسیده است. این یعنی تا آخر تابستان آب به آن‌ها نمی‌رسد و این یعنی خشک شدن درختان و باغ‌ها. اگر باغداری دلسوز باشد، باید آب را که گران هم هست خریداری کند و به باغ‌ها برساند. در چنین شرایطی، برخی از تونل‌ها و قنوات آب باغ‌های شیراز در بالادست شکسته شده و آب باغ‌های قصردشت به باغ‌شهرها می‌رسد و نیازمند ورود دادستانی و دستگاه‌های امنیتی به این موضوع هستیم.

عضو شورای شهر شیراز گفت: اگر این آب نباشد، باغ‌ها از بین می‌روند. امیدواریم تصفیه‌خانه لوکال سریع‌تر وارد چرخه شود. متأسفانه ما نتوانستیم یک مجموعه اجرایی چابک و عملیاتی در این زمینه ایجاد کنیم. با توجه به اهمیت باغات باید همه کنار هم، باغات را از وضعیت موجود خارج کنیم.

وی با اشاره به نقش رسانه‌ها در پیشگیری از تخریب باغ‌ها گفت: اصحاب رسانه می‌توانند نقش مؤثری در این حوزه داشته باشند. باید از برخی اظهار نظرهای ویترینی و عام‌پسند فاصله بگیریم و به دنبال راهکار منطقی و اجرایی برای برون‌رفت از بحران در حوزه باغات باشیم.

کمالی افزود: باید به همان شدت و حدتی که پل می‌سازیم، همه در حوزه باغات ورود کنند تا در کوتاه‌مدت یک ساختار ایجاد شود. ما یک بحران جدی در تغییر اقلیم داریم. باید بپذیریم دوران درختان آب‌بر، حتی اگر جزو نوستالژی گذشته شهر باشد، گذشته و باید به سمت نگاه‌داشت پایدار باغ‌ها برویم. اما هنوز در ایجاد زیرساخت‌ها موفق نبوده‌ایم و همچنان نیز متأسفانه تا بحثی مطرح می‌شود، به‌سرعت جبهه‌گیری‌های سیاسی آغاز می‌شود.

راهی جز اقتصادی کردن برای حفظ باغهای شیراز وجود ندارد

عضو شورای شهر شیراز هم در این جلسه با اشاره به طرح گروه بندی باغات قصردشت در سال ۱۳۷۹ که قرار بود درآمد حاصل از فروش تغییر کاربری گروه پنج آن نسبت به تملک گروه یک اقدام شود و اینکه امروز تنها حدود ۸۰۰ هکتار باغهای گروه یک باقی مانده گفت:در این راستا میتوان از زمان تصویب این طرح از تک تک شهردارانی که طی این مدت بر مسند شهرداری بودند پرسید در این زمینه چه اقداماتی انجام دادند. چطور برای سیل از شهرداران قبل سوال می‌کنند خب از شهرداران گذشته هم سوال کنند که چرا این کار انجام نشده و این تملک‌ها انجام نشده است؟

مهدی طاهری افزود:حتی می‌توان این را تبدیل به طرح و دعوایی حقوقی کرد و حتی به عنوان تحقیق و تفحص از شهرداری سوال کنند که چرا این اتفاق نیافتاده است؟ این همان ثروت و ریه شیراز است.

وی با اشاره ناکارآمدی طرح گروه بندی باغات قصردشت و نیاز آن به اصلاح گفت:پیشنهاد دادم شهرداری یک مشاور درجه یک کشوری که وزارت راه هم قبول داشته باشد را به خدمت تا طرحی تازه را تهیه کنند و بعد استاندار فارس به همراه مدیرکل راه و شهرسازی و سهردار شیراز با سفر به تهران آن را در شورای عالی شهرسازی مطرح کرده و بگوید این طرح جدید ما و این دندان خراب را بکند و دور بیاندازد .

وی افزود: هیچ راهی جز اقتصادی‌کردن باغ‌ها وجود ندارد. ما هنوز کنار یک باغدار که سیب تولید می‌کند ننشسته‌ایم تا ببینیم دخل‌وخرجش چقدر است. باغدار به شهرداری می‌گوید: «من از باغم نگهداری می‌کنم، سم‌پاشی می‌کنم»، اما باغ کناری نه‌تنها از باغ خود نگهداری نمی‌کند، بلکه باعث آفت‌زدگی می‌شود و این آفت به باغ او نیز سرایت می‌کند و درنهایت، باید تاوان آن را هم بدهد.

طاهری افزود: امروز مهم‌ترین نیاز باغ‌ها و رکن اصلی حفظ آن‌ها، آب است. حتی اگر باغدار بخواهد باغش را حفظ کند، نیازمند تأمین آب است. احیای قنوات در قانون ذکر شده و شهرداری موظف به پیگیری آن است. اینکه شهرداری بگوید “اعتبار دارم یا ندارم”، معنا ندارد.

**ارزش افزوده بلای جان باغ‌ها

شهردار منطقه ۶ شیراز هم که سابقه مدیریت در ستاد آبادگری باغات را هم در کارنامه خود دارد با اشاره به ارزش افزوده هنگفت حاصل از تغییر کاربری باغ‌ها به عنوان یکی از مهمترین دلیل ساخت و سازهای غیر مجاز و تخریب باغ‌ها گفت: در این بین گاه در باغی اجازه داده می‌شد که یک اتاقک نگهبانی ۲۰ متری بسازد برای نگهداری باغ اما او ۲۵۰ متر ساخت و ساز می‌کرد و بعد این تبدیل به دوطبقه می‌شد و استخر و بعد می‌رفت کمیسیون ماده ۱۰۰ و یک جریمه می‌داد .اینگونه کسی که از باغش نگهداری و برای آن هزینه می‌کرد اجازه ساخت و ساز پیدا نمی‌کرد ،اما کسی که مدتی باغش را رها می‌کرد تا درختان خشک و تخریب شود بعد از چند سال می‌توانست با برخی اقدامات مجوز بگیرد که باید نسبت به جلوگیری از چنین مواردی اقدام کرد.

میرزایی با اشاره به سو استفاده احتمالی برخی از افراد و ساخت و سازهای غیر مجاز در باغات قصردشت در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه افزود: باغ‌ها اقتصادی نیستند و این موارد نیز باعث شده تا برخی مردم و باغداران جلو ما جبهه بگیرند. در این راستا باید اگر کسی باغش را رها کرده و رفته تا با خشک شدن آن بتواند مجوز تغییر کاربری بگیرد کاری کرد تا به این هدفش نرسد.

وی اظهار داشت: امروز دوره آبیاری باغات قصردشت به ۳ماه رسیده و از سویی خرید آب برای باغات هزینه بالایی دارد. این در حالی است که بسیاری از آبی که درگذشته سهم آبیاری باغات قصردشت بود امروز صرف  در باغشهرهای بالا دست میشود و اگر آب تامین نشود باغ‌ها نابود می‌شوند.