به گزارش وقایع نیوز به نقل از شهرمردم، مدیر کل اداره‌ کل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری فارس، در گفت‌وگو با شهرمردم، ۳۵ هزار تبعه غیرمجاز از فارس اخراج شده‌اند ، به گزارش فاطمه مقدم خبرنگار شهرمردم، چهار دهه میزبانی ایران از اتباع افغانستانی، تجربه‌ای طولانی اما کم چالش در تاریخ مهاجرت کشور است.  مهاجرانی که بسیاری از آنها ایران را خانه دوم خود می‌دانستند و در کنار مردم سرزمینمان زندگی کردند، کار کردند و رشد کردند اما اکنون، با افزایش چشمگیر جمعیت مهاجران، فشارهای اقتصادی، اجتماعی و امنیتی، و تغییر شرایط منطقه‌ای، ایران را به نقطه‌ای رسانده که نمی‌تواند ادامه حضور بی‌قیدوشرط این جمعیت بزرگ را بپذیرد. بر اساس آخرین آمار رسمی، جمعیت اتباع خارجی در ایران حدود ۶ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر برآورد می‌شود که بیش از ۴ میلیون نفر از آنان فاقد مدارک قانونی اقامت هستند.

در گفت‌وگوی اختصاصی با شهرمردم، مجید احمدی، مدیرکل اداره‌کل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری فارس، به تشریح آخرین وضعیت اخراج اتباع غیرمجاز از این استان پرداخت.

مدیر کل اداره‌کل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری فارس، در گفت‌وگو با شهرمردم با اشاره به وضعیت اتباع غیرمجاز در این استان اعلام کرد: با شدت گرفتن اخراج اتباع از ابتدای سال جاری تاکنون، ۳۵ هزار نفر از مهاجرین غیرمجاز از استان فارس اخراج شده‌اند.

مجید احمدی افزود: از این تعداد بیش از ۱۴ هزار نفر افرادی بودند که دارای برگه سرشماری بوده و به‌صورت خودمعرف به همراه خانواده‌هایشان به اداره امور اتباع مراجعه کردند. این افراد با دریافت برگ خروج، به سوی مرزها هدایت و از کشور خارج شده‌اند. سایر افراد، اتباع غیرمجاز بودند که توسط نیروهای انتظامی شناسایی، دستگیر و از استان اخراج شده‌اند.

احمدی با اشاره به تصمیم وزارت کشور درباره وضعیت اتباع افغان گفت: اتباعی که پس از تسلط طالبان بر افغانستان وارد کشور شده و برگه‌های سرشماری دریافت کردند طبق اعلام وزارت کشور، موظف به ترک خاک ایران هستند. وی یادآور شد که این برگه‌ها، در اسفند سال گذشته به‌صورت رسمی باطل اعلام شده‌اند وروند خروج اتباع غیر مجاز از ابتدای امسال آغاز شده است.

طبق آمار ارائه‌شده از سوی اداره‌کل اتباع فارس، حدود ۲۰۰ هزار نفر از اتباع افغان در این استان حضور دارند که دارای برگه‌های سرشماری هستند. در مجموع، ۱۵۰ هزار نفر از اتباع دارای برگه سرشماری باید از استان فارس طرد شوند. همچنین سایر اتباع غیرمجاز نیز طبق قانون باید خاک ایران را ترک کنند.

احمدی خاطرنشان کرد: حتی در خانواده‌هایی که یکی از اعضا مثلا یکی از زوجین دارای کارت اقامت موقت و دیگری دارای برگه سرشماری بوده، با ابطال این برگه‌ها، به هردو  اقامت موقت شش ماهه داده شد.

* روزانه ۲۰ اتوبوس به سوی اردوگاه‌های مرزی اعزام می‌شوند

مدیر کل اداره‌کل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری فارس، در ادامه گفت‌وگوی خود با شهر مردم، به اقدامات صورت‌گرفته برای انتقال اتباع غیرمجاز به اردوگاه‌های مرزی اشاره کرد و گفت: قراردادی با اتحادیه شرکت‌های تعاونی حمل‌ونقل مسافر بین‌شهری فارس منعقد شده که بر اساس آن، اتباع غیرمجاز از «اردوگاه‌ مراقبتی شیراز»به اردوگاه‌های مرزی در «دوغارون» و «تایباد» واقع در استان خراسان رضوی و همچنین مرز «میلک» در استان سیستان و بلوچستان منتقل می‌شوند.

احمدی افزود: پس از انتقال به اردوگاه‌های مرزی، این افراد تا نقطه صفر مرزی هدایت و از کشور طرد می‌شوند. روند دستگیری و اخراج اتباع غیرمجاز در استان فارس به‌صورت مستمر و روزانه ادامه دارد و روزانه بین ۱۵ تا ۲۰ دستگاه اتوبوس، مهاجرین غیرمجاز را از استان به سمت اردوگاه‌های مرزی اعزام می‌کنند.

وی همچنین از کنترل دقیق مبادی ورودی استان فارس خبر داد و گفت: گلوگاه‌های ورودی از سمت استان‌های سیستان و بلوچستان و کرمان به‌منظور جلوگیری از بازگشت مجدد اتباع غیرمجاز به استان به‌صورت شبانه‌روزی پایش می‌شوند.

در ادامه، احمدی در پاسخ به سوالی درباره امکان اقامت موقت برای اتباع غیرمجاز در شرایط خاص نظیر داشتن بیماری حاد یا داشتن وقت عمل جراحی یا کسانی که جانشان با ورود به افغانستان در خطر است و… گفت: طبق قوانین، اتباع غیرمجاز به هیچ‌وجه حق دریافت اقامت را ندارند و مشمول هیچ‌گونه مصونیت قانونی نیستند. آن‌ها طبق مقررات بین‌المللی باید خاک کشور را ترک کنند. با این حال، اتباعی که دارای برگه‌های سرشماری بودند-اگرچه این برگه‌ها در اسفند سال گذشته توسط وزارت کشور باطل اعلام شدند- در صورت داشتن شرایط خاصی مانند بیماری‌ حاد، نیاز به عمل جراحی می‌توانند مهلت اقامت موقت سه تا شش‌ماهه دریافت کنند.

احمدی ادامه داد: این مهلت تنها در صورت ارائه مدارک مستند پزشکی و بررسی پرونده در کمیسیون وزارت کشور قابل صدور است. پس از تأیید کمیسیون، این افراد مجوز موقت اقامت دریافت می‌کنند و باید پس از رفع مشکل، کشور را ترک کنند. در استان فارس نیز تعدادی پرونده برای این موارد استثنا تشکیل شده است که در حال بررسی هستند.

مدیر کل اداره کل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری فارس اعلام کرد: اتباع  دارای برگه سرشماری می‌توانند با دریافت معرفی‌نامه از سفارت یا کنسولگری ایران در افغانستان، از طریق اخذ ویزای کار به صورت مجردی به ایران بازگردند. این افراد مجاز خواهند بود به عنوان نیروی کار در مشاغل قانونی در کشور فعالیت کنند. البته این روند منوط به خوداظهاری اتباع و همکاری کنسولگری ایران است. در صورت عدم مراجعه و ثبت‌نام، نام این افراد در لیست سیاه قرار خواهد گرفت و پس از آن هیچ نوع مجوز یا ویزای حتی توریستی برای بازگشت به ایران دریافت نخواهند کرد.

وی افزود: همچنین، طرح جدیدی تحت عنوان «طرح کفیل» در دست اجراست که مشابه طرح کفیل کشورهای حوزه خلیج فارس است. بر اساس این طرح، کارفرمایان ایرانی با ارائه مدارک لازم و قبول کفالت تعدادی از نیروی کار افغانستانی، می‌توانند تعداد مشخصی نیروی کار را به کشور وارد کنند. کارفرما مسئولیت مسائل امنیتی، اجتماعی، آموزشی و بهداشتی اتباع را در زمان به کارگیری بر عهده خواهد داشت و هرگونه جرم احتمالی از سوی این اتباع نیز بر عهده کفیل ایرانی خواهد بود.

مدیر کل اداره‌کل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری فارس، در پاسخ به پرسشی درباره ادعای پاره شدن مدارک اقامتی اتباع توسط برخی مأموران، توضیح داد: ما هم این موضوع شنیده ایم اما  نمی توانیم تایید کنیم. باید به این نکته مهم توجه داشت که کلیه اسناد اقامتی اتباع خارجی به‌صورت الکترونیکی ثبت شده‌اند و اطلاعات آن‌ها در سامانه کشوری موجود است. این اسناد از طریق انگشت‌نگاری و اطلاعات بیومتریک قابل پیگیری و بازیابی هستند. بنابراین صرف نداشتن مدرک کاغذی دلیل بر بی‌مدرکی یا طرد اتباع نیست.

وی با تاکید بر اینکه اطلاعات اقامتی از افراد دارای برگ سرشماری گرفته تا دارندگان کارت آمایش و پاسپورت، همگی در سیستم کشوری ثبت شده‌اند، افزود: ما در تصمیم‌گیری برای آزادی یا طرد اتباع، به استعلام از سامانه‌های رسمی کشور استناد می‌کنیم. اگر مدارک فرد به‌صورت قانونی در سامانه ثبت شده باشد، حتی بدون در دست داشتن اصل مدرک کاغذی، از ادامه بازداشت یا طرد وی جلوگیری خواهد شد.

* مسدودسازی حساب‌ صاحب خانه های اتباع برای باز پس گیری پول رهن بررسی میشود

احمدی در خصوص مشکل بازپرداخت وجه رهن خانه‌ها به اتباع گفت: باتوجه به اینکه اتباعی که حکم رد مرز گرفته اند موعد مقرری برای ترک خاک دارند صاحبان خانه زیر بارپرداخت رهن نمی روند و می گویند تا زمانی که خانه‌هایشان اجاره نرود، قادر به پس دادن پول رهن نیستند. برای حل این مشکل، ما قصد داریم در جلسه‌ای با دادگستری استان، این موضوع را بررسی کنیم تا شاید بتوانیم همان راهکاری که در منطقه ۸ شیرار اجرا شد، پیاده‌سازی کنیم. در آنجا، با دریافت حکم از دادگستری و مسدود کردن حساب‌های بانکی صاحبان خانه، توانستیم مبلغ رهن را از آن‌ها وصول کنیم. در صورت موافقت دادگستری استان، در نظر داریم همین شیوه را در این مورد هم اعمال کنیم. از طرف دیگر، با توجه به افزایش تعداد شاکیان از صاحبان خانه، ما تفاهم‌نامه‌ای با کانون وکلای استان امضاء کرده‌ایم. طبق این تفاهم‌نامه، وکلای معتمد کانون در ازای دریافت مبلغی، وکالت پرونده‌های مربوط به بازپرداخت رهن اتباع را به عهده خواهند گرفت. به این ترتیب، اتباع می‌توانند با اعطای وکالت به شخص معتمد از دوستان یا خانواده‌شان در ایران، پس از طی مراحل قانونی، مبلغ رهن دریافتی از صاحبان خانه‌ها توسط وکلا را که به حسابشان معتمدین آن واریز می شود را دریافت کنند این اقدامات به گونه‌ای طراحی شده که مشکلی در روند بازگشت اتباع به کشور ایجاد نشود.

مدیرکل اداره کل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری فارس در خصوص وصول دیگر مطالبات مالی اتباع گفت: مبالغ ۱۰۰ میلیون تومانی طرح سپرده‌گذاری خرد اتباع خارجی در بانک ملی ایران با هدف ساماندهی سرمایه‌های خرد و قانونی‌سازی حضور اتباع در کشور انجام شد نیز از طریق مراجعه اتباع به دفاتر کفالت و دریافت برگ معرفی‌نامه به بانک ملی برای دریافت مبلغ سرمایه‌گذاری که داشتند، وصول خواهد شد.

احمدی در پایان، با اشاره به اهمیت مشارکت عمومی در مدیریت صحیح امور اتباع، گفت: یکی از چالش‌های ما حمایت‌های مردمی از اتباع غیرمجاز است؛ متاسفانه برخی افراد به این اتباع کار می‌دهند یا خانه‌ای برای اجاره در اختیارشان می‌گذارند که این مسئله موجب بروز تعارض منافع و اختلال در فرآیندهای قانونی می‌شود. از همین‌رو، از مردم می‌خواهیم که در این زمینه با نیروی انتظامی و اداره اتباع همکاری لازم را داشته باشند تا بتوانیم مدیریت بهتر و قانون‌مدارتری بر این حوزه داشته باشیم.

* روایتی انسانی از خروج اتباع

فرحناز دختری آرام و جوان در زیر سایه کوچک درخت نارنجی کوتاه قد که فقط بخشی از تنش را از تیغ نیز آفتاب ظهر تیرماه در امان نگه داشته بر لبه باریک جدول جلوی اداره کل اتباع و مهاجرین فارس، نشسته است. چشمانش خیره به مدارکی بی‌نتیجه مانده، برگه‌های عمل جراحی برادرش، که نوبت حراجی تومور مغزی او در مهر را امسال نشان می دهد. خواهر کوچکش، دوازده‌ساله و هنوز نوجوان، با چهره ای زیبا و با طراوت اما سرگردان در کنار او ایستاده است. سرنوشت‌شان تلخشان آنها را چون برگهایی اسیر در دست طوفان ناامنی از افغانستان تا این‌جا کشانده. پدرشان به جرم همکاری با دولت پیشین، در بند طالبان است و مادرشان سه سال پیش، در انفجاری در تخار جان داده. حالا فرحناز۱۹ ساله که آرزو دارد نویسنده شود به‌تنهایی بار زندگی دو کودک، کارگری و تلاش برای زنده نگه‌داشتن امید را بر دوش میکشد. اما حالا، نامه اخراج از این سرزمین همچون سایه مرگ، بر شانه‌های ضعیفشان سنگینی می‌کند می‌گوید: «نمی‌دانم چه کنم بی سرپرستیم. پایمان به افغانستان که برسد، مارا تحویل عمویم می‌دهند و او «سدره» خواهرم که هنوز بالغ هم نشده را به شوهر می‌دهد و مرا هم به یک «طالب» شوهر خواهد داد…»

«ضیا گل»، زن میانسال دیگری، جزو رد مرز شده‌هاست. یک بار به افغانستان رفته و برگشته و اعتبار پاسپورتش دو ماه گذشته و حالا تمدید نمی‌کنند. او می‌گوید دو دختر ده‌ساله و ۱۶‌ساله دارد و نان‌آورشان است، اما حالا نمی‌داند چه کند. می گوید: « ما کارگر(مرد نان آور) نداریم. اینجادر خانه های مردم کارگری می کردم نان در می آوردم. درافغانستان نان خوردن وجود ندارد زن هم نمی تواند از خانه بیرون رود… .»

اوضاع برای مردها خصوصا مردان جوان بهتر است. برخی آمده اند تا به صورت خود معرف از مرز خارج شوند. «عاطف»، مرد جوانی است که در انتهای صف طویل جلوی اداره اتباع و مهاجرین فارس ایستاده است. دائم با گوشی حرف می‌زند «جانکم جانکم» می گوید و بچه ای آن سوی خط را آرام می کند و گویا خانواده‌اش در مرز تایباد در حال خروجند. او مانده تا ۱۱۰ میلیون تومان پول رهن خانه‌شان را از صاحبخانه بگیرد.می گوید: «دار و ندارم همین است. اما صاحبخانه پول را نمی‌دهد و می‌گوید ندارم که بدهم و باید صبر کنی تا مستأجری دیگر پیدا شود. خانه اش ویران است و کسی به اجاره نمی برد. من هم رد مرز گرفته ام برای ۲۶ تیر ماه، آمده ام تا از دست صاحبخانه شکایت کنم و پولم را بگیرم. »

این نمونه ای از تصاویر انسانی از چالش‌های خروج مهاجران افغانی از کشور است. قصه‌هایی که پشت برگه‌های اخراج پنهان‌اند و نشان می دهند چطور زندگی و امید در سایه فشارهای ناگزیر در منطقه سراسر التهاب خاورمیانه شکننده می شود.