به گزارش وقایع نیوز به نقل از شهرمردم ، نخستین اردوی امسال در دهه اول آذرماه در منطقه بیخ و بن‌گل داراب آغاز می‌شود ، به گزارش فاطمه مقدم – خبرنگار شهرمردم، سه سالی می‌شود که در دل ایل‌های کوچ‌رو و میان سیاه‌چادرهای عشایر فارس، چراغ کتاب‌خوانی روشن شده است. نهاد کتابخانه‌های عمومی استان فارس با همکاری اداره کل امور عشایری فارس و آموزش‌وپرورش فارس، در برنامه‌های ترویجی طرحی با عنوان «اردوی کتاب‌خوانی عشایری» را کلید زده است. حرکتی آرام اما ریشه‌دار که رفته‌رفته با برگزاری رویدادهایی چون «سفیر کتاب» و پس از آن طرح «آب و کتاب»، چرخه رساندن کتاب و دیگر محصولات فرهنگی به دست عشایر را تکمیل کرده است. رویدادهایی که هدف آن فراتر از برنامه‌ای مقطعی است و می‌خواهد به جنبشی دائمی برای ترویج کتاب‌خوانی در میان جوامع روستایی و عشایری تبدیل شود.
دیروز در کتابخانه عمومی رئیسی اردکانی، نشست خبری طرح‌های کتاب‌خوانی جامعه عشایر فارس برگزار شد. در این نشست، مدیرکل دفتر امور اجتماعی استانداری فارس، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان فارس، مدیرکل امور عشایر فارس و مدیر آموزش‌وپرورش عشایری استان فارس از ادامه راه ترویج کتاب‌خوانی سخن گفتند.
*طرح‌های فرهنگی کتاب‌خوانی حوزه عشایر مقطعی نباشد و ادامه‌دار شود
مدیرکل دفتر امور اجتماعی استانداری فارس در نشست طرح‌های کتاب‌خوانی جامعه عشایری با تأکید بر اهمیت عدالت اجتماعی گفت: فلسفه عدالت در جامعه امروز آن است که خدمات اجتماعی در اختیار کسانی قرار گیرد که بیش از دیگران به آن نیاز دارند. بر همین اساس و طبق آیین‌نامه سامان‌دهی مصوب سال ۱۳۸۴، همه دستگاه‌های اجرایی موظف‌اند خدمات خود را با رعایت عدالت اجتماعی به همه اقشار، از جمله جامعه عشایری، ارائه دهند.
محمدحسن موسوی با اشاره به جایگاه ویژه استان فارس در کشور افزود: فارس نه‌تنها قطب عشایر ایران، بلکه خاستگاه نهضت سوادآموزی عشایر نیز به شمار می‌آید. از این رو شایسته است که این استان در زمینه فرهنگ و ترویج کتاب‌خوانی نیز پیش‌قدم باشد.
موسوی تصریح کرد: بردن کتاب به میان عشایر، هرچند در نگاه نخست ممکن است اقدامی دیربازده به نظر برسد، اما در ذات خود کاری فرهنگی، ارزشمند و ماندگار است. این حرکت نوعی سرمایه‌گذاری اجتماعی است که می‌تواند کتاب را به‌عنوان محور تفکر و اندیشه عقلانی به متن زندگی عشایری وارد کند.
موسوی در پایان بر تداوم چنین طرح‌هایی تأکید کرد و افزود: استمرار این اقدامات فرهنگی، زمینه‌ساز رشد فکری و تقویت سرمایه اجتماعی در جامعه عشایری خواهد بود.
*تأمین منابع فرهنگی برای جامعه عشایر، وظیفه همه دستگاه‌هاست
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی فارس نیز در این نشست، با اشاره به تأکید قانون بر نقش‌آفرینی دستگاه‌ها در خدمات‌رسانی به جامعه عشایر گفت: نهاد کتابخانه‌های عمومی فارس در سه سال گذشته با اجرای برنامه‌هایی در این زمینه فعال بوده است. این نهاد در این مدت با برگزاری اردوهای کتاب‌خوانی ویژه عشایر، فعالیت خود را آغاز کرد و در سال نخست ۱۰ اردو و در سال دوم، پنج اردوی کتاب‌خوانی در مناطقی که عشایر کوچ‌رو حضور داشتند، برگزار کرد. در برگزاری این اردوها از همکاری دستگاه‌های خدمات‌رسان عشایر و سازمان‌های مردم‌نهاد بهره گرفتیم که خوشبختانه با استقبال خوبی نیز همراه بود.
محمدحسین فیروزی با اشاره به بازخوردهای مثبت این طرح در سطح کشور اظهار کرد: این اقدام در دیگر استان‌ها نیز مورد توجه قرار گرفت و به‌عنوان الگویی موفق در استان‌هایی چون آذربایجان شرقی، همدان، چهارمحال‌وبختیاری، خوزستان و کردستان اجرا شد. به باور من، افزون بر نهاد کتابخانه‌های عمومی، سایر دستگاه‌ها نیز باید در قبال جامعه بزرگ عشایر نقش‌آفرینی کرده و وظیفه خود را در این زمینه ایفا کنند.
وی با تأکید بر اینکه عشایر ممکن است تمکن مالی خوبی هم داشته باشند، اما از دسترسی فرهنگی و محتوایی کافی برخوردار نیستند، گفت: تأمین منابع فرهنگی و محتوایی برای جامعه عشایر، مسئولیتی است که بر دوش همه دستگاه‌ها قرار دارد.
وی در ادامه با اشاره به خروجی‌های ارزشمندی که در پنجاه سال گذشته، پس از فعالیت‌های فرهنگی زنده‌یاد محمد بهمن‌بیگی از جامعه عشایر حاصل شده است، گفت: این نشان‌دهنده آن است که هر اندازه در این حوزه سرمایه‌گذاری و فعالیت فرهنگی انجام شود، نتایج آن برای کشور ثمربخش خواهد بود.
به گفته مدیرکل کتابخانه‌های عمومی فارس، اردوی کتاب‌خوانی عشایر در واقع تلنگری فرهنگی است که جامعه را نسبت به ظرفیت‌ها و نیازهای عشایر حساس می‌کند و نشان می‌دهد، می‌توان خدمات فرهنگی را نیز به این حوزه گسترش داد. برگزاری این اردوها توانسته است خدمات فرهنگی را تا دل سیاه‌چادرهای عشایری ببرد.
*اردوی کتاب‌خوانی عشایر سبب خیری برای حل دیگر مشکلات جامعه عشایری شد
فیروزی با اشاره به اینکه یکی از نکات مهم در برگزاری این اردوها، تأثیر آن در حل دیگر مشکلات جامعه عشایری است، گفت: این رویداد فرهنگی یک‌روزه توانسته بستری برای هم‌افزایی دستگاه‌های مختلف شود؛ به‌گونه‌ای که از میان ۲۰ دستگاهی که در برگزاری این اردوها با ما همکاری داشتند، بسیاری با حضور در مناطق عشایری به حل سایر مشکلات این جامعه نیز پرداختند و این اقدام منشأ خیر و برکت شد.
وی در ادامه با اشاره به برنامه‌ریزی برای برگزاری ۱۰ اردوی کتاب‌خوانی عشایر تا پایان سال افزود: نخستین اردوی امسال در دهه اول آذرماه در منطقه بیخ و بن‌گل داراب آغاز می‌شود و تلاش داریم در مناطق مختلف استان فارس، به‌ویژه مسیرهای کوچ عشایر، اردوهای کتاب‌خوانی متعددی را در طول سال برگزار کنیم.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی فارس با اشاره به اجرای طرح «آب و کتاب» از سال گذشته گفت: در این طرح، کتاب‌ها و مجلات با همکاری تانکرهای آب‌رسان به عشایر توزیع می‌شود.
وی از آغاز مرحله دوم این طرح در سال جاری خبر داد و افزود: تلاش می‌کنیم با استفاده از ۵۵ تانکر آب‌رسان در تمامی شهرستان‌های استان، بسته‌های کتاب و نشریات را به دست عشایر، از کودکان تا والدین، برسانیم.
فیروزی همچنین طرح «سفیر کتاب» را ممتازترین رویداد کتاب‌خوانی در حوزه عشایر خواند که توسط سه ضلع مهم یعنی معلمان، راهبران آموزشی و کتابداران اجرا می‌شود و گفت: این طرح تازه با همکاری مدیریت آموزش‌وپرورش عشایر استان آغاز شده و هدف آن ارسال کتاب و نشریات به ۵۳۰ مدرسه عشایری استان است. در این طرح، ۴۰ سفیر راهبر آموزشی با حمایت کتابداران مقیم، کتاب‌ها و منابع جدید را در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌دهند. کتاب‌ها در فاصله دو هفته تا یک ماه در اختیار دانش‌آموزان قرار گرفته و سپس به کتابخانه مبدأ بازگردانده می‌شوند تا با منابع جدید مجدداً ارسال شوند؛ این چرخه تا پایان سال تحصیلی ادامه خواهد داشت.
وی در ادامه به اجرای طرح جشنواره کتاب‌خوانی دانش‌آموزان عشایر اشاره کرد و اظهار کرد: این جشنواره به‌منظور سنجش اثربخشی فعالیت‌های انجام‌شده برگزار می‌شود. در این طرح، بیش از سه هزار جلد پیک «هدهد سفید» از پایان آذرماه بین دانش‌آموزان عشایر توزیع خواهد شد و دانش‌آموزان با توجه به کتاب‌هایی که مطالعه کرده‌اند، پیک‌ها را تکمیل کرده و در جشنواره شرکت می‌کنند. اختتامیه این جشنواره اردیبهشت‌ماه و در استان فارس برگزار می‌شود و به برگزیدگان جوایزی اهدا خواهد شد.
*فارس، خاستگاه سوادآموزی حوزه عشایر است
مدیرکل امور عشایری فارس نیز در سخنانی کوتاه، استان فارس را خاستگاه نهضت سوادآموزی به همت زنده‌یاد محمد بهمن‌بیگی، پدر آموزش عشایری ایران، دانست و گفت: عشایر فارس از لحاظ قومیت و زبان، مانند رنگین‌کمان اقوام در کشور هستند؛ بنابراین تلاش کردیم به دور از هرگونه تبعیض قومی و با هماهنگی نهادهای مرتبط، خدمات فرهنگی مناسبی را به این جامعه ارائه دهیم.
عبدالحمید کریمی با اشاره به آغاز طرح کتاب‌خوانی عشایر از سال ۱۴۰۲ افزود: با توجه به زمان کوچ عشایر، این طرح به‌صورت سیار و متناسب با سبک زندگی آنان ادامه دارد و امید است نقشی مؤثر در ارتقای فرهنگی جامعه عشایری ایفا کند.
وی همچنین درباره اجرای طرح «آب و کتاب» گفت: این طرح برای نخستین‌بار در کشور، در استان فارس اجرا شد و اولین تجربه‌ی اجرای آن در مناطق عشایری سیمکان جهرم بود. امیدواریم این طرح‌ها بتوانند در ارتقای فرهنگی جامعه عشایری نقش مؤثری ایفا کنند.
*پویش کتاب‌خوانی «خط امین» از هفته‌ی بسیج آغاز می‌شود
فرمانده سپاه بسیج عشایر فارس نیز در این نشست خبری، جامعه عشایر را مظلوم اما مقتدر خواند و گفت: بسیج عشایری افزون بر پویش‌های کتاب‌خوانی رایج، یک پویش ویژه با نام «خط امین» دارد که از هفته‌ی بسیج آغاز خواهد شد. در این پویش به توزیع، معرفی و برگزاری مسابقه‌ی کتاب‌هایی که به تقریظ رهبر رسیده‌اند، می‌پردازیم. در این برنامه هر سال ۶ کتاب به جامعه عشایری معرفی می‌شود و مسابقه‌ای نیز برگزار خواهد شد.
سیدمحمد شکوهی با یادآوری سابقه طولانی جامعه عشایری فارس در کتاب‌خوانی افزود: در گذشته فرد باسواد خانواده یا طایفه کتاب می‌خواند و دیگران دور او جمع می‌شدند و به کتاب‌خوانی او گوش می‌دادند. این کتاب‌ها از نهج‌البلاغه تا گلستان سعدی و گاه آثار تاریخی را در بر می‌گرفت.
وی همچنین به نقش پایگاه‌های مقاومت بسیج در ترویج کتاب‌خوانی در میان عشایر اشاره کرد و گفت: از ۳۰ آذرماه سال جاری، هم‌زمان با هفته‌ی بسیج، اردوی کتاب‌خوانی در یکی از مناطق عشایرنشین برگزار خواهد شد.
عکاس :ساحل اسفندیاری کوهی
Monday, 10 November , 2025