افزایش صادرات قارچ در گروی رفع محدودیت‌های صادراتی، بخش کشاورزی در کشور ماعلاوه بر این‌که تأمین امنیت غذایی را بر عهده دارد، در حوزه صادرات و ارزآوری هم نقش مهمی ایفا می‌کند و توجه به این حوزه می‌تواند راهگشای افزایش صادرات غیرنفتی باشد.

به گزارش پایگاه خبری وقایع‌نیوز به نقل از روستانیوز: یکی از تولیدات مهم بخش کشاورزی قارچ دکمه‌ای است که طی چند سال اخیر با فرهنگ‌سازی و تبلیغات گسترده و معرفی قارچ خوراکی و خواص آن توسط انجمن صنفی تولیدکنندگان قارچ خوراکی ایران و بعضی از واحدهای تولیدکننده به‌صورت قابل قبولی در سفره ایرانیان جای گرفته و تولیدکنندگان بسیاری به این سمت رفته‌اند.

یکی از شرکت‌های موفق تولیدکننده این محصول شرکت کشاورزی جلگه دز در شهرستان دزفولاستان خوزستان است که مدیران آن ضمن ایجاد تحول در این صنعت، اشتغال‌زایی فراوانی در استان خوزستان ایجاد کرده‌اند.

غلامعلی اسلامی‌زاده، مدیرعامل شرکت کشاورزی جلگه دز،  در این گفت‌وگو از رموز موفقیت این شرکت و موانع و مشکلات پیش روی تولید می‌گوید.

وی معتقد است راهکار رفع مشکلات بخش تولید قارچ باز شدن مسیر صادرات و داد و ستد با سایر کشورها از طریق رفع تحریم‌ها و محدودیت‌هااست، زیرا هر واحدتولیدی (چه صنعتی و چه کشاورزی) اگر به بازار صادرات متصل نباشد، با مشکل مواجه خواهد شد.

در ادامه برای بررسی وضعیت تولید قارچ در کشورو مشکلات این صنعت با وی به گفت‌وگو نشسته‌ایم که ماحصل آن در ادامه می‌آید.

جناب اسلامی‌زاده، در مورد پیشینه شکل‌گیری شرکت قارچ جلگه دز توضیح دهید.

در ابتدا به دلیل آب‌وهوای گرم و خشک استان خوزستان بسیاری از کارشناسان مخالف تولید و پرورش قارچ در منطقه بودند، اما با توکل به خدا شرکت کشاورزی جلگه دز در سال ۱۳۷۲ مطالعات خود را در زمینه تولید و پرورش قارچ آغاز کرد، سپس در سال ۱۳۷۳ به ثبت رسید و در سال ۱۳۷۴ کلنگ احداث اولین واحد با ظرفیت تولید ۲۰۰تن قارچ در سال زده شد.

شرکت جلگه دز در چه بخش‌هایی فعالیت می‌کند؟

شرکت جلگه دز درزمینه تولید و پرورش قارچ خوراکی، محصولات باغی مثل انواع مرکبات، محصولات زراعی مثل صیفی‌جات و سبزیجات و همچنین شراکت در پرورش ماهی مشغول به فعالیت است.

مدیریت بخش‌های مختلف کارخانه بر عهده چه کسانی است؟

این شرکت به‌صورت خانوادگی توسط شش برادر اداره می‌شود.

مدیریت واحد باغات بر عهده آقایان محمد و کریم اسلامی‌زاده، مدیریت واحد تولید کمپوست فاز۳وهمچنین آزمایشگاه تولید اسپان (بذر) و شیمی کمپوست بر عهده دکتر رحیم اسلامی‌زاده، مدیریت تولید مزارع قارچ بر عهده مهندس علی اسلامی‌زاده و مدیریت بازرگانی، تأسیسات و ماشین‌آلات نیز بر عهده مهندس مجید اسلامی‌زاده است.

تحصیلات برادران من همگی کشاورزی در گرایش‌های مختلف است ونسل دوم ما نیزدر بخش پرورش قارچ و ماهی مشغول فعالیت هستند.

در مورد راه‌اندازی واحد تولید و پرورش قارچ خوراکی در سال ۱۳۷۴ توضیح دهید.

پروانه صادرشده برای تولید قارچ در سال ۱۳۷۴ به معنای زنجیره تولید قارچ خوراکی بودکه در این سال به دلیل تورم رخ داده با تأخیر به فرآیند تولید رسیدیم، چون هزینه‌های پیش‌بینی ‌شده تغییر کرد.

ابتدا قرار بودتولید ۲۰۰تن قارچ در سال با ۷۸میلیون تومان تمام شود، ولی با هزینه ۱۸۶میلیون تومان به پایان رسید.

بعد از آن در سال ۱۳۷۸ اولین محصول خود را به بازار ارائه دادیم.

ارتباط شما با انجمن تولیدکنندگان قارچ خوراکی ایران چگونه است؟

بعد از سال ۱۳۷۸ عضو انجمن تولیدکنندگان قارچ خوراکی ایران شدیم و با تعدادی از دوستان علاقه‌مند به پیشرفت در این انجمن سفرهایی به کشورهلند به‌عنوان یک کشور پیشرفته در تولید قارچ خوراکی و محصولات گلخانه‌ای داشتیم و ازدوره‌های آموزشی و مزارع مدرن آن‌جا استفاده کردیم و این بازدیدها این تفکر را در ما ایجاد کرد که بتوانیم به سمت تولید با امکانات روز دنیا حرکت کنیم.

تجهیزات و ماشین‌آلات مزارع شما بعد از سفر به کشور هلند چه تغییراتی کرد؟

قبل از مراوده با هلند برای راه‌اندازی مزرعه سوم، ظرفیت تولید در مزرعه دوم را به یک‌هزار و ۶۰۰تن رساندیم و مزرعه سوم را با خرید تکنولوژی و امکانات موردنیاز تولیداز شرکت «دالسم» هلند راه‌اندازیو با بومی‌سازیآن‌ها مزارع یک و دو را نوسازی کردیم.

کیفیت بومی‌سازی تکنولوژی و تجهیزات خریداری شده از هلند ‌طوری‌ انجام شدکه هر کس از سه مزرعه ما بازدید کند، متوجه نمی‌شود که امکانات کدام مزرعه هلندی و امکانات کدام مزرعه تولید کشور خودمان است وبه این وسیله ظرفیت تولید را بالا بردیم.

علت رفتن به سمت تولید کمپوست فاز۳ در مجموعه شما چه بود؟

بعداز سفر به هلند متوجه شدیم که هلندی‌ها از کمپوست فاز۳ برای پرورش قارچ استفاده می‌کنند و تعداد دوره‌های کشت در سال را ودرنتیجهبهروری از امکانات پرورش افزایش می‌دهند؛ لذابا خرید تکنولوژی، ماشین‌آلات و تجهیزات تولید کمپوست فاز۳از آن‌ها، یک واحد تولید کمپوست فاز۳ به ظرفیت ۵۰هزارتن در سال ایجاد کردیم.

کمپوست فاز۳ به کجاها ارسال می‌شود؟

از این مقدار کمپوست ۶۰تا۶۵درصد مصرف سالن‌های پرورش خودمان است و مابقی آن به واحدهای همکاری که آشنایی کامل با تولید قارچ با کمپوست فاز۳ دارند، ارسال می‌شود،چون روش و تجهیزات تولید قارچ با کمپوست فاز۳ با فاز۲متفاوت است.

این کمپوست در داخل کشور به استان‌های قزوین، مرکزی، البرز و خوزستان و به سایر کشورها شامل ارمنستان، قطر و عمان صادر می‌شود.

در حال حاضر ظرفیت تولید قارچ و بذرشما چقدر است؟

ظرفیت اسمی تولید قارچ چهارهزارو ۶۰۰تن است که در حال حاضر بیش از ظرفیت اسمی تولید داریم؛ همچنین بذر تولیدی در آزمایشگاه حدود یک‌هزارتن در سال است.

برای صنایع تبدیلی تولید قارچ چه اقدامی کرده‌اید؟

برای صنایع تبدیلی قارچ هم یک خط تولید بلنچ از کشور هلند خریداری کردیم که باهدف تولید کنسرو قارچ برای صادرات، در حال تکمیل‌شدن است.

اکنون نیز مازاد قارچ تازه‌خوری را بلنچ می‌کنیم که بیش‌تر در فست‌فودی‌ها و رستوران‌هابه‌صورت نیمه‌آماده استفاده می‌شود و امکان نگهداری از آن را بالاتر می‌برد.

کارکنان مجموعه پرورش قارچ شامل چند نفر است؟

در مجموعه پرورش قارچ حدود ۲۴۰نفر در دوشیفت مشغول به کار هستند که البته در شیفت شب تعداد کارکنان کم است و تنها کارهای مراقبتی انجام می‌شود.

عمده کار ما در یک شیفت ۱۲ساعتی در روز است که از این تعداد حدود یک‌سوم حداقل تحصیلاتشان لیسانس در رشته‌های مختلف است.

بازار عرضه محصولات شما کجاست؟

از اوایل پاییز تا فروردین‌ماه قسمت زیادی از محصولات ما به عراق صادر می‌شود. همچنین در این مدت مقدار زیادی از محصولات به تهران وشهرستان‌های اطراف آن و شهرستان‌های استان خوزستان و استان‌های همجوار ارسال می‌شود.

صادرات محصولاتما به کویت و امارات هم ادامه دارد ودر صورت حل مشکلات و آسان‌تر شدن داد و ستد با رفعمحدودیت‌ها توسعه پیدا می‌کند.

در مورد کیفیت محصولات تولیدی قارچ دزفول توضیح دهید.

به همت کارکنان بخش تولید و به لطف خدا محصولات ما به دلیل کیفیت بالای ناشی از روش‌های جدید و تحت نظارت تولید، در بازار برند شده است.

 اگر محصول ما در مرحله برداشت و بسته‌بندی آسیب ببیند، ممکن است به‌عنوان محصول درجه۲ و درجه۳به‌صورت فله به فروش برسد، ولی قسمت عمده محصولات درجه ‌یک برای مصرف داخلی و صادرات است.

گفتنی‌است با توجه به این‌که کارکنان ما هرروز قبل از طلوع آفتاب با جدیت شروع به کار می‌کنند، راندمان تولید بالا می‌رود و هزینه تولید کاهش می‌یابد و به همین خاطر به لطف خدا و همت پرسنل در این شرایط سخت تاکنون سرپا هستیم.

حمایت وزارت جهاد و بانک کشاورزی از شما چگونه بوده است؟

از ابتدای فعالیت تاکنون وزارت جهاد کشاورزی پاسخگوی تمام نیازهای ما بوده و به انحای مختلف برای پیشرفت امور ما کمک کرده است.

گفتنی است مسئولان این وزارتخانه با ارائه مشاوره‌‌های درست و تسهیل امور نقش مهمی در پیشرفت این مجموعه داشته‌اند و بدین سبب از آنان قدردانی می‌کنم.

بانک کشاورزی هم یک منبع تسهیلاتی خوب برای ما بوده و تا به امروز هیچ‌کدام از طرح‌های ما از این بانک بی‌جواب نمانده است.

ما هم سعی کردیم مشتری خوبی برای بانک باشیم و اجازه ندهیم حتی یک قسط ما در این‌همه مدت معوق شود.

تهیه کمپوست برای تولید قارچ شامل چند مرحله است؟

مراحل تهیه کمپوست برای تولید قارچ به‌صورت فاز به فاز تعریف‌ شده است.

در فاز یک کمپوست، فرمولاسیون کلش گندم، کود مرغ و سنگ گچ خام و آبگیری آن‌هاو سپس عملیات تخمیر و پاستوریزه‌کردن انجام می‌شود.

بعد ازمرحله پاستوریزاسیون،کمپوست بذرکاری و وارد مرحله کمپوست فاز۲ می‌شود.

کمپوست فاز۲ باید ۱۵روز در شرایط خاص نگهداری و کنترل شود تا بذر کاشته شده در داخل آن رشد کند و درواقع تمام حجم کمپوست را در برگیرد و کمپوست طلایی‌رنگ شود و رشد میسیلیوم و رویش در محیط کشت کامل و به کمپوست فاز۳تبدیل شود.

از مرحله بذرکاری تا پایان مرحله کمپوست فاز۳با تکنولوژی جدیدی که از هلند خریداری‌شده،۱۵روز طول می‌کشد.

بعد از این کمپوست آماده ورود به سالن‌های پرورش است.

دوره رشد میسیلیوم در سالن ۱۵روز نسبت به کمپوست فاز۳ زمان بیش‌تریمی‌برد. وقتی‌که کمپوست کامل را که رشد میسیلیوم در آنانجام‌شده به سالن پرورش می‌بریم، هر دوره پرورش آن در سالن ۱۵روز کوتاه‌ترمی‌شود.

تکنولوژی جدید خریداری‌شده از هلندچه تأثیری در تعداد دوره‌های کشت قارچ در سال دارد؟

تکنولوژی جدید این امکان را می‌دهد که تعداد دوره‌های کشت قارچ در سال را از شش به ۹تا۱۰دوره افزایش دهیم؛ یعنی با همان امکانات ۳۵درصد ظرفیت تولید را بالا می‌بریم.

همچنین از مواد اولیه موردنیاز برای تولید قارچ فاز۳بهره‌وری بیش‌تری می‌شود وکیفیت و راندمان تولید بالاتر می‌رود.

ازلحاظ تکنولوژی تولید چه تفاوتی با کشور هلند دارید؟

واحد پرورش قارچ جلگه دز ازلحاظ تکنولوژی در مقایسه با این کشور به‌روز است،به‌طوری‌که بعد از بازدیدی که سفیر هلند در ایران و سفیر ایران در هلند از مزارع شرکت ما در ایران در دزفول داشتند، سفیر هلند گفت افتخار می‌کنم که مزرعه شما مانند یکی از بهترین مزارع تولید قارچ در کشور هلند است.در حال حاضر هم برای بومی‌سازی و استفاده از تکنولوژی هیچ نیازی به کشور هلند نداریم.

دوره ماندگاری محصول نهایی چگونه است؟

بیش‌تر خسارت آفات و بیماری‌هادر مرحله کمپوست فاز۲ پیش می‌آیدو بعدازعبور از این مرحله محصول نهایی این فاز کیفیت بالایی دارد و دچار مشکل نمی‌شود.

میزان تولید قارچ در سال گذشته در ایران چقدر بوده است؟

طبق آمار انجمن پرورش‌دهندگان قارچ کشور در سال گذشته حدود ۱۸۵هزارتن تولید داشتیم که حدود ۱۰درصد آن مربوط به استان خوزستان است.

دیدار شما با رهبر انقلاب چگونه بود؟

در دیدار با رهبر انقلاب هیئت وزرا، معاون اول رئیس‌جمهور و همچنین وزیر جهاد کشاورزی و معاونان ایشان حضور داشتند.

دیدار و نشست خوبی بود، ولی فرصت کم بود و نتوانستم مشکلات خود و تولیدکنندگان زنجیره تولید قارچ خوراکی را با ایشان در میان بگذارم.

پیشنهاد شما برای حل مشکلات چیست؟

در حال حاضر بیش‌ترمشکلاتمادر بخش تولید،عرضه محصول به بازارهای خارجی به‌خصوص کشورهای حوزه خلیج فارس است که عموماً پولدار و پرمصرف هستند.

در صورت رفع محدودیت‌ها و تحریم‌هامی‌توانیمبه‌راحتیدادوستد تجاری داشته باشیم و با صادرات محصولات به خارج از کشور ارزآوری کنیم و تولید را توسعه داده و اشتغال پایدار بیش‌تری ایجادکنیم.

همچنین با توجه به پتانسیل‌های خوب کشور ازلحاظ آب، خاک و آفتاب در صورت مدیریت صحیح مصرف آب حتی در شرایط خشک‌سالی، بخش کشاورزی می‌تواند به بهبود شرایط اقتصادی کمک شایانی کند.