پیش‌بینی میزان تجارت ایران با کشورهای همسایه در سال۱۴۰۳، آمارهای مربوط به تجارت غیرنفتی ایران با کشورهای همسایه در ۱۰ماهه نخست امسال از رشد ۱٫۸ درصدی و رسیدن این رقم به حدود ۵۰ میلیارد دلار حکایت دارد. اما پیش‌بینی‌ها در مورد سال آینده چگونه است؟

به گزارش وقایع‌نیوز: امیراشکان ترابی| تجارت با کشورهای همسایه با توجه به امتیاز قابل توجهی که در مبادلات بازرگانی دارد، چرا که به لحاظ میزان کم فاصله موجب می‌شود تا میزان هزینه حمل ‌و نقل کاهش چشمگیری دادشته باشد، علاوه بر این شرایط بسترساز تسهیل مبادلات مالی باشد که خارج از سوییفت قرار دارد.

با این وجود شاهد بودیم، به رغم تمامی مزیت‌هایی که تجارت با همسایگان داشته است این گزینه مدت‌ها به گره ای کور در برنامه ریزی‌های اقتصادی کشور تبدیل شده بود. مقوله‌ای که جدا از زیر مجموعه محصولات نفتی در دیگر کالاها مورد توجه قرار نمی گرفت. این در حالی بود که دوسال قبل رضا فاطمی امین، وزیر وقت صمت برآورد کرده بود، توسعه صادراتی تا چهار سال آینده به عبارتی تا سال ۱۴۰۴ به میزان ۳۵ میلیارد دلار خواهد رسید که این امر با افزایش تجارت ۷۰ میلیارد دلاری کشور نیز همراه خواهد بود.

موضوعی که حکایت از این امر داشت که تجارت با کشورهای همسایه و توسعه آن قرار است در اولویت قرار گیرد. در همان سال نیز آمارهای تجاری ۶ ماه اول سال به عبارتی سال ۱۴۰۰ ایران درد رابطه با تجارت با ۱۵ کشور همسایه رشد ۳۷ درصدی در وزن را به نمایش گذاشت که این رقم گفته می‌شد برابر با افزایش ۵۲ درصدی است. به این ترتیب اعداد و ارقام موجود نشان می‌داد مقدار چنین تجارتی به بالغ بر ۴۷ میلیون تن کالا به ارزش ۲۲ میلیارد و ۵۸۸ میلیون دلار رسیده است.

جهش در بحرانی‌ترین روزهای اقتصادی

از آن زمان تا به امروز جهش میزان صادرات موضوعی بوده که به نظر می‌رسد محقق شده آن هم در شرایطی که کشور در بحرانی‌ترین روزهای اقتصادی خود به سر می‌برده و البته شرایط تحریم‌ها نیز همچنان وجود دارد.

اکنون اما وضعیت به چه روال است. درد این زمینه با مروری بر آمارهای مربوط به فروردین تا آبان ماه سال جاری نشان می‌دهد در اوضاع و احوالی که صادرات کشورمان به همسایگان خود رشد ۹ درصدی را به ثبت رسانده که در مجموع رقم صادرات ایران باتوجه به روند نزولی قیمت‌های جهانی با کاهش حدود یک درصدی رو به رو شده است.

این در حالی بوده که پیش تر به عبارتی ابتدای امسال محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات ایران به این  موضوع اشاره کرده بود که پیمان شانگهای و توافقاتی که با کشورهای همسایه صورت گرفته است، رشد صادرادت رقم قابل توجهی در مقایسه با سال‌های قبل داشته است. وی البته این پیش‌بینی را نیز داشت که عملیاتی شدن همه مفاد توافقات مذکور به طور قطع روند صادرات را بیش از گذشته افزایشی خواهد کرد. بحثی مهم که می‌تواند در سال ۱۴۰۳ نیز روند رو به رشدی را در مجموع برای کشورمان در حوزه صادرات رقم زند.

در این میان اما باید به یاد داشت، میزان صادرات کشورما در سال ۱۴۰۰، به محدودده ۴۸ میلیارد و ۵۴۰ میلیون دلار رسیده بود، که البته بالاترین رقم در زمینه صادرات غیرنفتی کشورمان در تاریخ به شمار می‌رفت. چرا که رکود پیش از این عددی معادل ۴۴ میلیارد دلار برآوردد شده بود. ضمن اینکه این رقم برای سال قبل از آن به عبارتی ۱۳۹۹، حتی نیمه نیمه نخست سال ۱۴۰۰ نیز تداوم داشت.

رشد ۱۷.۲۱ درصدی در هشت ماهه نخست سال

با مروری بر اظهارات سید روح‌الله لطیفی، سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صمت هم می‌توان بیان کرد که در سال ۱۴۰۱ بیش از ۵۸ میلیارد و ۸۴۳ میلیون دلار کالا بین ایران و ۱۵ کشور همسایه تبادل شد. اما در حال حاضر بر اساس آمارهایی که محمد رضوانی‌فر، معاون وزیر اقتصاد و رئیس کل گمرک ایران اعلام کرده است، در محدوده زمانی، هشت ماه نخست امسال تجارت با ۱۵ کشور همسایه از نظر میزان وزنی برابر با ۶۳ میلیون و ۱۵۵ هزار تن بوده است که در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال قبل ۱۷.۲۱ درصد رشد را نشان می‌دهد.

از سوی دیگر آمارها نشان می‌دهد، از مجموع مبادلات تجاری مذدکور کشورمان موفق شده تا ۱۸ میلیارد و ۳۸۸ میلیون و ۱۷۵ هزار دلار کسب کند که این عدد به صادرات و ۲۰ میلیارد و ۲۴۰ میلیون و ۲۱۴ هزار دلار به واردات اختصاص داشته است.

مقاصد صادراتی تغییر کرده است؟

علاوه براین صادرات به کشورهایی از جمله امارات متحده عربی، افغانستان، ارمنستان جمهوری آذربایجان، بحرین، عراق، کویت، قزاقستان، عمان، پاکستان، قطر، فدراسیون روسیه، عربستان سعودی، ترکمنستان و ترکیه از نظر وزن ۲۰.۷۵ درصد و از جهت ارزش ۸.۷۶ درصد افزایش را به نمایش می‌گذارد.

اکنون نیز جدیدترین آمارها حکایت از این دارد، مقدار تجارت غیرنفتی با کشورهای همسایه حدود ۵۰ میلیارد دلاری ایران بوده نسبت به مدت مشابه با افزایش ۱.۸ درصدی همراه شده است. آماری که سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صمت هم به آن اشاره کرده است.

بنابراین آمارهای بیانگر این مقوله هستند که سهم صادرات کشورمان به مقاصد عنوان شده ۶۰ میلیون و ۳۶۸ هزار و ۶۴۲ تن کالا به ارزش ۲۳ میلیارد و ۱۵۰ میلیون و ۴۸۳ هزار دلار است. البته این را هم باید اضافه کرد که مقدار واردات ایران از این کشورها هم عددی برابر ۱۹ میلیون و ۶۱۳ هزار و ۷۱۷ تن به ارزش ۲۶ میلیارد و ۶۸۱ میلیون و ۳۸۸ هزار و ۴۶۵ دلار برآورد می‌شود.

به این ترتیب نمودارهای جدید بیانگر این مطلب هستند که میزان ارزش صادرات ۱۰ ماهه کشور به مقصد ۱۵ کشور همسایه هم ۵۳.۴ درصد وزن و ۵۷.۲ درصد ارزش صادرات به ثبت رسیده است که در این میان عراق، امارات، ترکیه، پاکستان و افغانستان پنج مقصد نخست صادرات کشورمان در بین همسایگان بودند.

از نظر آماری هم باید گفت، عراق با خرید ۷.۲ میلیارد دلار، امارات با ۵.۲ میلیارد دلار، ترکیه با ۳.۵ میلیارد دلار، پاکستان با ۱.۷ میلیارد دلار و افغانستان با ۱.۵ میلیارد دلار رتبه اول تا پنج را از آن خود کرده و بعد از آن نیز  عمان با خرید ۹۱۶ میلیون دلار، روسیه با ۷۶۰ میلیون دلار، آذربایجان با ۴۹۹.۵ میلیون دلار، ترکمنستان با ۳۶۸ میلیون دلار، ارمنستان با ۳۳۳ میلیون دلار، قزاقستان با ۱۶۳.۵ میلیون دلار، کویت با ۱۴۶ میلیون دلار، قطر با ۹۰ میلیون دلار، بحرین با ۸.۳ میلیون دلار و عربستان با ۳۶۱ هزار دلار مقاصد ششم تا پانزدهم صادرات ایران به کشور‌های همسایه بودند. حال اینکه سال آینده این امر به چه صورت است، موضوع مهمی بوده که به طور قطع به سیاستگذاری‌ها و برنامه ریزی‌های نهادهای مسئول در این زمینه بستگی دارد.

انتظاری که از سال ۱۴۰۳ می‌رود

البته این اعداد و ارقام در سال قبل به این ترتیب بوده است که عراق با خرید ۱۰ میلیارد و ۲۳۸میلیون دلار در رتبه اول بوده اما  ترکیه با هفت میلیارد و ۴۵۹میلیون دلار رتبه دوم را داشته است. بعد از آن هم امارات با پنج میلیارد و ۷۶۷میلیون دلار، افغانستان با یک میلیارد و ۶۳۴میلیون دلار و پاکستان با یک میلیارد و ۴۸۸میلیون دلار پنج مقصد اول صادرات کالاهای ایرانی در بین همسایگان بودند. بنابراین اکنون امارات جایگزین ترکیه بوده است که در سال ۱۴۰۱ در رتبه دوم جای داشته است.

این در حالی بوده که پیش‌بینی می‌شود، در سال ۱۴۰۳ رشد واقعی صادرات کشورمان مثبت شود و براین اساس باید انتظار داشت که میزان صادرادت به کشورهای همسایه نیز همچنان روند صعودی را در پیش گیرد.

ضمن اینکه باید به یاد داشت، در سال‌های گذشته صادرات غیرنفتی جایگاه قابل توجهی در کشورمان داشته است، چرا که این امر نه تنها نقش موثری در شکوفایی اقتصادی کشور دارد، بلکه در ارتقای رفاه مردم هم به میزان زیادی اثرگذار است. از سوی دیگر  زمینه ساز تحکیم روابط دوستانه و مبتنی بر منافع متقابل با طرف‌های تجاری شده و موجبات حفظ و تعمق بیشتر  ارتباطات بین‌المللی و پایداری مناسبات اقتصادی و سیاسی نیز رقم خواهد زد. موضوعات مهمی که نباید از آنها غافل ماند و براین اساس باید در برنامه ریزی‌ها تلاش کرد تا در سال ۱۴۰۳ نیز روند صعودی تجارت با کشورهای همسایه به همین منوال رو به رشد باشد.