ایمنی همچنان باید در اولویت کار شرکت‌های کشتیرانی و دریایی باشد و فلسفه وجود آیمو که همان ارتقای ایمنی است، نباید دستخوش بی‌توجهی قرار گیرد.

به گزارش وقایع‌نیوز به نقل از بندر و دریا، علی‌اکبر مرزبان معاون امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی در یادداشتی به دو موضوع مهم ایمنی در دریا و حفظ محیط زیست پرداخته است.

شعار امسال روز جهانی دریانوردی «حرکت به سمت آینده، اول ایمنی» و شعار سال آینده «اقیانوس ما، تعهد ما، فرصت ما» است. شعار یک نوع خواسته است و در واقع از دولت‌ها و کشورهای عضو سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) یا همان آیمو درخواست می‌شود ضمن گرامی داشتن این روز، شعار آن را در اولویت قرار دهند تا توجه جامعه دریایی و بندری را به اهمیت آن جلب کنند.

شعارهای سازمان بین‌المللی دریانوردی به پیشنهاد دبیرکل و با تصویب شورای این سازمان تعیین می‌شود و اینگونه نیست که بعد از پایان سال موضوع آن شعار هم به فراموشی سپرده شود و برای سال آینده هم شعار دیگری تعریف شود. شعارهایی که از گذشته به تصویب شورای آیمو رسیده، همچنان در سال‌های آینده برای تحقق‌شان تلاش می‌شود و باید مورد توجه اعضا قرار بگیرد.

سازمان بین‌المللی دریانوردی ۵ کمیته اصلی و ۷ کمیته فرعی، همچنین شورا و مجمع دارد و بیش از ۲۵۰ دستور کار و همچنین یک برنامه استراتژی دارد که مبنای اصلی کار آیمو همین ارکان هستند. بر این اساس با توجه به ضرورت توجه به یک موضوع و میزان اهمیتش، آن را در قالب اعلام شعار، برجسته کرده و مورد توجه قرار می‌دهد. دولت‌ها و کشورهای عضو هم در کمیته‌ها این موضوعات را مورد بررسی قرار می‌دهند و مصوبات لازم را تهیه و تصویب می‌کنند.

ایران هم به عنوان یکی از اعضای فعال IMO قطعاً در برنامه‌ریزی‌های خود در ابعاد مختلف این موضوعات را مورد توجه قرار می‌دهد که البته موضوع این شعار هم تنها مربوط به سازمان بنادر و دریانوردی نیست، بلکه اجرای آن به تمام صنعت حمل‌ونقل و کشتیرانی کشور مربوط می‌شود. بخشی‌ از آن شعار به مؤسسات رده‌بندی، بخشی دیگر شرکت‌های کشتیرانی و نفتکش و بخشی هم به جامعه دریانوردان برمی‌گردد.

شعار امسال مبنی بر «حرکت به سمت آینده، اول ایمنی» به همان فلسفه وجودی سازمان بین‌المللی دریانوردی در سال ۱۹۴۸ برمی‌گردد. در آن زمان آنچه باعث شد این سازمان بین‌المللی ایجاد شود، حفظ و ارتقای ایمنی دریانوردی بوده و اساسا فلسفه وجودی اولیه ایجاد IMO همان موضوع ایمنی بوده‌ است.

به همین دلیل همان زمان که این سازمان تشکیل شد، اولین دستور کارش ارتقای ایمنی بود. البته سازمان بین‌المللی دریانوردی در سال ۱۹۴۸ به تصویب سازمان ملل رسید و سال ۱۹۵۸ یعنی ۱۰ سال بعد شرایط اجرایی آن فراهم و دبیرخانه این سازمان در شهر لندن تأسیس شد و ایران هم همان سال ۱۹۵۸ به عضویت این سازمان درآمد و جزو اولین کشورهایی بود که عضو آیمو شد.

شعار امسال اصل خویش و فلسفه وجودی خود را مورد توجه قرار داده و بر این موضوع تأکید دارد که هر چند تمام کشورها سیاست توسعه و پیشرفت صنعت دریانوردی را با توجه به پیشرفت‌های نوین و تکنولوژی روز مانند استفاده از کشتی‌های بدون سرنشین در برنامه‌های خود قرار داده‌اند و به سمت آینده در حال حرکت هستند اما ایمنی همچنان باید در اولویت کار شرکت‌ها باشد و فلسفه وجود آیمو که همان ارتقای ایمنی است، نباید دستخوش بی‌توجهی قرار گیرد.

بحث حفظ محیط زیست هم که از موضوعات شعار سال آینده سازمان بین‌المللی دریانوردی است، از اهمیت بالایی برخوردار بوده و همواره حفظ محیط زیست از دستورکارهای مهم کشورهاست اما شعار امسال آیمو درباره اهمیت ارتقای ایمنی بوده و در شرایطی که تمام کشورها به دنبال تحولات هوش مصنوعی، آی‌تی و فناوری‌های دیجیتال در صنعت دریانوردی هستند، این اصل مهم را به کشورها و اعضا یادآور شده است.

می‌دانید که مباحث ارتقا و حفظ ایمنی دریانوردی موضوعی نیست که دفعتا رخ دهد و مانند یک داروی تزریقی اثر و عمل کند و برای مدت زمان مشخص ایمنی حفظ شود. مسأله مهم این است که بدانید هدف چیست و برای نیل به آن هدف که ارتقای ایمنی دریانوردی است با برنامه‌ریزی گام بردارید و اقدام کنید و در این مسیر اگر لازم است باید مقرراتی را تصویب و اصلاح کرد.

سوانح دریایی در ایران در صنعت و ناوگان دریایی وجود داشته و دارد و نمی‌توانیم هم ادعا کنیم در آینده ما این سوانح دریایی را می‌توانیم به صفر برسانیم. باید به این نکته مهم اشاره کرد که در ایران بیش از ۹۰ درصد سوانح دریایی مربوط به کشتی‌های سنتی و کوچک است که بیشتر هم دلیل سانحه آتش‌سوزی یا به گل نشستن یا آبگرفتگی این کشتی‌هاست. راجع به کشتی‌های بالای ۳۰۰۰ تن که کشتی‌های اقیانوس‌پیما هستند به‌ندرت شاهد بروز این سوانح هستیم، چرا که ساختار آنها، مدیریت و نیروی انسانی که برای این کشتی‌ها در نظر گرفته می‌شود و دیگر فاکتورها و عوامل فعال برای این کشتی‎ها اصلا قابل قیاس با کشتی‌های سنتی و چوبی زیر ۵۰۰ تن نیست.

شعار سال آینده سازمان بین‌المللی دریانوردی «اقیانوس ما، تعهد ما، فرصت ما» است. بخش قابل توجهی از این شعار درباره مسائل محیط زیستی است. باید توجه داشت که همواره بحث حکمرانی اقیانوسی مطرح بوده و وقتی بحث اقیانوس، استفاده از منابع آن، سکوهای فراساحل استخراج از منابع، بحث آلودگی آب و محیط آب دریا از طریق اشعه خشکی یا از طریق کشتی‌ها مطرح می‌شود، تمام این موضوعات به آیمو مربوط می‌شود. همچنین اقیانوس که شامل همه آب‌های دنیا به غیر از دریاچه‌ها می‌شود، فرصت‌هایی را ایجاد کرده و شعار آیمو مبنی «اقیانوس ما، تعهد ما، فرصت ما» ناظر به بهره‌برداری‌ها از جنبه‌های مختلف اقیانوس از صید آبزیان گرفته تا مهم‌ترین آن یعنی حمل‌ونقل دریایی، از یک فرصت خدادادی برای همه بشریت می‌گوید.

حال در برابر استفاده‌هایی که از این فرصت انجام می‌دهیم، تعهداتی هم به این اقیانوس داریم. درباره آنچه به آیمو مربوط می‌شود و اینکه تعهد ما در کجا تبلور می‌یابد، باید گفت در کنوانسیون پیشگیری و مقابله با آلودگی دریایی ناشی از فعالیت کشتی‌ها که همان کنوانسیون مارپل است، این موضوع دیده شده و در کنوانسیون تخلیه مواد زائد هم آمده که به آن پروتکل لندن نیز گفته می‌شود.

باید توجه داشت در شرایطی که کشتی‌ها در اقیانوس‌ها به طور نامحدود تردد دارند و بشر از این فرصت بهره می‌برد و در واقع تجارت جهانی را تسهیل می‌شود، باید تعهداتی نسبت به این دریا که بسیار شکننده است، داشته باشیم و به این تعهدات عمل کنیم. نباید فقط بهره‌بردار از دریاها و اقیانوس‌ها باشیم، بلکه باید همزمان با بهره‌برداری، از آن محافظت هم کنیم که مهم‌ترین آن محافظت زیست‌محیطی است.