حذف بلیت هواپیما از سبد مسافرتی ایرانیان، افزایش بهای بلیت هواپیما در کنار اعمال قانون مالیات بر ارزش افزوده برای سفر‌های هوایی موجب شده هزینه چنین مسافرت هایی به میزان چشمگیری افزایش یابد و این شیوه سفر از سبد مسافرتی بسیاری از خانواده‌‌‌های ایرانی قلم گرفته شود. این در حالی است که باز هم مانند گذشته مسئولان خبر از بررسی نرخ بلیت هواپیما در جلسه شورای عالی هواپیمایی می‌دهند، اما به نظر نمی‌رسد این امر تغییری در قیمت‌ها به وجود آورد.

به گزارش پایگاه خبری وقایع‌نیوز به نقل از اکوپرشین، الهام صادقی: گرانی بلیت هواپیما معضلی بوده که مدت هاست به گلایه جدی از سوی مسافران سفرهای هوایی تبدیل شده، ضمن اینکه به رغم همه وعده و وعیدهای متولیان امر برای ساماندهی بهای آن نتیجه‌ای در این زمینه حاصل نشده است.

اکنون نیز دوباره با اعمال قانون مالیات بر ارزش افزوده برای سفر‌های هوایی همچنین حذف عوارض پنج درصدی شهرداری‌ها در یک جمع بندی کلی بهای بلیت‌‌‌های پروازی چهار درصد افزایش قیمت را تجربه کرده، چهار درصدی که البته با احتساب افزایش بهای قبلی که به دلیل کاهش ظرفیت پروازها به دلیل مقابله با کرونا اعمال شده بود و بعد از برداشته شدن محدودیت مذکور نیز به جاری خود باقی ماند، عددی قابل توجهی است، آنچه که موجب شد تا باز هم بخش دیگری از مردم مجبور به قلم گرفتن سفر با هواپیما از برنامه ریزی برای مسافرت‌‌‌های خود شوند.

این در حالی بوده که طبق قانون دائمی‌مالیات بر ارزش افزوده مصوب خردادماه امسال این امر باید ۶ ماه بعد از اینکه به تصویب می‌رسید، شکل عملیاتی به خود می‌گرفت، با این وجود در بازه زمانی بسیار کوتاه اجرایی شد که خود جای تامل دارد.

بررسی نرخ بلیت هواپیما در جلسه شورای عالی هواپیمایی

نکته مهم دیگر در این زمینه این بوده که رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی دلیل این گرانی را کمبود هواپیما می‌داند و بیان می‌کند؛ نرخ بلیت هواپیما در جلسه شورای عالی هواپیمایی بررسی خواهد شد.

ضمن اینکه شهرام آدم نژاد، معاون وزیر راه و شهرسازی هم از این موضوع سخن گفت که در شرایط کنونی شرکت‌‌‌‌های هواپیمایی قادر نیستند، نیازهای شان از قبیل قطعات مورد نیاز را تامین کنند و در این زمینه با مشکلات زیادی رو به رو هستند، آنچه که به طور مستقیم بر افزایش بهای نرخ حمل هوایی اثرگذار بوده است.

این در حالی بوده که بازه زمانی طولانی است که مقرر شده تا موضوع افزایش بلیت‌‌‌های مذکور مورد بررسی قرار گیرد، به طور نمونه اواسط آبان ماه سال جاری بود که معاون وزیر راه و شهرسازی خبر از تشکیل جلسه شورای عالی هواپیمایی در همان هفته و تصمیم ‌گیری در خصوص تعیین نرخ حمل و نقل با این وسیله نقلیه هوایی داد. آنچه که موجب شکل گیری نگاه‌‌‌های خوشبینانه برای کاهش بهای بلیت‌‌‌های هواپیماها شد.

البته چند روز پیش از این اظهار نظر نیز، کمیسیون عمران مجلس از این موضوع خبر داده بود که به طور جدی کاهش قیمت بلیت‌ها از سوی سازمان هواپیمایی کشوری پیگیری می‌شود.

توپ در زمین بهارستان‌ نشینان

در این میان البته مقصود اسعدی سامانی، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی به صراحت توپ را به زمین بهارستان نشینانی انداخته است که از پیگیری برای موضوع بهای بالای بلیت هواپیماها سخن می‌گویند ولی با اجرایی کردن قانون مالیات بر ارزش افزوده بر بلیت هواپیما، به طور مستقیم زمینه را برای گران شدن بهای بلیت‌ها فراهم آورند و به نوعی تصمیم گیران اصلی در این زمینه این افراد هستند.

در این زمینه این را هم باید بیان کرد؛ در حال حاضر رقمی‌در حدود ۱۲ درصد از بهای بلیت‌ها سهم عوارض و مالیات چهار دستگاه سازمان هواپیمایی کشوری بوده که شامل، شرکت فرودگاه‌ها، هلال احمر و سازمان امور مالیاتی می‌شود و بنابراین این مسافران هستند که بهای آن را پرداخت می‌‌کنند.

علاوه بر آنچه که بیان شد، یکی دیگر از متهمان گرانی این بلیت‌ها بهای ارز بوده، زیرا که گفته می‌شود؛ بخش قابل توجهی از هزینه‌‌‌های شرکت‌‌‌های مذکور در زمینه تامین قطعات وابسته به بهای ارز است و با توجه به افزایش قابل توجه قیمت ارز در سال‌‌‌های اخیر شرکت‌‌‌های موردنظر برای تداوم خدمات و فعالیت خود راه چاره‌ای جز گران کردن بلیت‌ها نداشته‌اند و ندارند.

انتقاد از تعیین کف قیمت و آزاد سقف بهای بلیت‌‌ها

در چنین شرایطی اما انجمن شرکت‌‌های هواپیمایی در اقدامی‌عجیب و در قالب یک دستورالعمل این الزام را برای ایرلاین‌‌ها در نظر گرفته است که فروش بلیت با قیمت ۶۰۰ هزار تومان محاسبه شود، دقیقا آنچه که در سال قبل معاون هوانوردی سازمان هواپیمایی آن را غیرقانونی و نقض کننده حقوق مصرف ‌کنندگان دانست و موجب شد تا دستورالعمل مذکور لغو شود.

آنچه که اکنون محمدرضا رضایی کوچی، رییس کمیسیون عمران مجلس در باره آن اینگونه اظهار نظر کرده است، اینکه پیش تر این کمیسیون و دولت بر سر این موضوع به توافق رسیده بوند که در ازای هر یک ساعت پروازی که صورت می‌گیرد بهای ۶۰۰ هزار تومانی برای بلیت آن اعمال شود.

موضوعی که باید گفت؛ عادل نجف زاده، عضو کمیسیون عمران مجلس با آن موافق نیست، زیرا که به اعتقاد وی تعیین کف قیمت و در آن سو آزاد در نظر گرفتن سقف بهای بلیت هواپیماها اقدامی‌منطقی و درست نیست، به ویژه در شرایطی که اکنون محدودیت‌‌‌‌های مربوط به ظرفیت پروازها به دلیل شیوع بیماری کووید۱۹ برداشته شده و این شرکت‌‌‌های می‌توانند، برای همه صندلی‌‌‌های خود اقدام به فروش بلیط کنند.

البته اکنون میر اکبر رضوی، سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری در این باره اظهار کرده است که سازمان مذکور با تعیین کف قیمت فروش بلیت هواپیما مخالف است و این رویه را اصلاح خواهد کرد. بحثی که البته به نظر می‌رسد؛ رئیس سازمان هواپیمایی کشوری چندان موافق با آن نیست.

به هر حال همه این موارد موجب شده تا اکنون نمایندگان مردم در بهارستان صحبت از عزم جدی در این زمینه برای ورود و پیگیری بهای بالای این بلیت‌ها به میان آورند و تلاش کنند به عنوان قوه ناظر نظارتی بر عملکرد شرکت‌‌‌های هواپیمایی داشته باشند.

انتفاد از فروشندگان بلیت‌‌‌های چارتری

در میان ولی به نظر می‌رسد؛ در روزهای اخیر برخی از شرکت هایی که اقدام به فروش بلیت‌‌‌های چارتری می‌کرده اند، بدون لحاظ کردن عوارض قانونی که برای بلیت‌ها مدنظر قرار گرفته آن را به بهای کمتری در اختیار خریداران شان قرار می‌داده اند، آنچه که باعث انتقاد جدی محمد محمدی بخش، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری شده است و خود نشان دهند تفاون نظر وی با رضوی است.

وی این شیوه را رقابت ناسالم دانسته و بیان کرده است؛ سازمان هواپیمایی کشوری به این موضوع رسیدگی می‌کند و با هرگونه رقابت ناسالم برخورد خواهد کرد، زیرا که از نظر رئیس سازمان هواپیمایی کشوری فروش بلیت با بهای کمتر موجب ضرر و زیان مالی برای شرکت‌‌ها می‌‌شود. البته محمدی بخش به این موضوع که چگونه این امکان وجود دارد بلیت با بهای کمتری به خریداران عرضه شود اشاره‌ای نکرده و به نظر می‌رسد کفه ترازوی انصاف وی بیشتر به سمت و سوی شرکت‌ها و نه مشتریان خرید بلیت‌ها متمایل بوده است.

براین اساس شرکت‌‌‌های هواپیمایی به عبارتی ایرلاین‌‌ها طبق قانون موظف هستند؛ از مصرف کننده نهایی مالیات بر ارزش افزوده را دریافت و به حساب سازمان هواپیمایی واریز کنند، به این ترتیب قیمت ‌بلیت‌ها نیز افزایش خواهد یافت، آنچه که البته اکنون شاهدش هستیم و به نظر می‌رسد بهای بلیت‌ها دیگر تغییر کاهشی نخواهد داشت.

ابهام در دریافت مالیات بر ارزش افزوده بلیت‌‌‌های خارجی

با این وجود اما برای بلیت پروازهای خارجی شاید تغییرات اندکی اعمال شود. آنچه که با استناد به صحبت‌‌‌های حسن خوشخو، مدیرکل دفتر نظارت بر فرودگاه‌ها و شرکت‌ها و موسسات هوانوردی سازمان هواپیمایی کشوری می‌توان درباره اش گفت؛ به علت بعضی ابهامات ممکن است حذف مالیات بر ارزش افزوده از پروازهای خارجی اتفاق بیفتد. موضوعی که البته هنوز مشخص نیست. اما چه مواردی ممکن است موجب شود تا قانون مذکور شامل حال بلیت پروازهای خارجی نشود؟

در این باره باید گفت؛ به طور مثال بعضی شرکت‌‌‌‌های هواپیمایی خارجی با برخی از کشورها جهت لحاظ کردن معافیت‌‌های مالیاتی توافقاتی داشته اند و براین اساس در حال حاضر معلوم نیست، قانون مذکور برای چنین پروازهایی چگونه باید اعمال شود.

ضمن اینکه این تعریف که مالیات بر ارزش افزوده برای پروازهای غیر مستقیم که دارای چندین توقف هستند به چه شیوه‌ای اجرایی خواهد شد، هنوز جای سئوال دارد.

در آن خصوص اما باید گفت تنها مقوله مغفول مانده در زمینه بهای بلیت هواپیماها این است که چنین افزایش‌‌‌های قیمتی تا چه میزان در توان مسافرانی است که قصد استفاده از خطوط حمل و نقل پروازی را دارند، اگر اینگونه نیز در نظر بگیریم که افزایش بهای ارز، تامین قطعات و… در کنار درآمدزایی برای دولت مهمترین دلایلی است که موجبات افزایش نرخ بلیت‌‌‌های هواپیماها را فراهم می‌آورد، اما شاید این موضوع هیچ گاه مدنظر قرار ندارد که با این نگاه سفر هوایی به شیوه‌ای لاکچری برای جابجایی و مسافرات‌ها تبدیل شده است و دیگر درصد زیادی از خانواده‌ها قادر به تجربه آن نیستند.