سهم۲درصدی صنعت طیور از تولید خالص ملی، صنعت مرغداری کشور مدت‌هاست که با چالش‌های بسیاری دست و پنجه نرم می‌کند. از افزایش قیمت نهاده‌ها و قیمت‌گذاری دستوری گرفته تا تصمیمات خلق‌الساعه که جلوی رشد این صنعت را می‌گیرد. این در حالی است که این صنعت سهم۲درصدی از تولید ناخالص ملی دارد و بی‌توجهی به آن می‌تواند تبعات بسیاری داشته باشد.

به گزارش پایگاه خبری وقایع‌نیوزبه نقل از تولیدگران کارآفرین: ندا کنجکاو نیک: علی صابری، عضو انجمن ملی تولیدکنندگان زنجیره‌ای گوشت مرغ، کارشناس ارشد رشته دامپروری است.

او ۳۷سال سابقه کار مدیریتی در وزارت جهاد سازندگی دارد و حذف مرغ کوپنی مهم‌ترین کاری بود که در سال ۶۷-۶۸ رقم زده است. در این مصاحبه با او مشکلات و مسائل صنعت مرغداری را با هم بررسی می‌کنیم.

تولید مرغ قبل از انقلاب چگونه بود؟

تولید مرغ گوشتی در زمان قبل از انقلاب زیاد موفق نبود و پس از آن نیز دستاوردهای زیادی کسب نشد زیرا صحبت ۵۰سال اختلاف است.

این تفاوت‌ها در زمان خلق می‌شوند و حداقل باید نسبت به پنج سال گذشته در نظر گرفت تا بتوانیم خود را در این پنج سال محک بزنیم زیرا نسبت به ۵۰سال پیش سرانه مصرف بسیار تغییر کرده است.

در این زمان مصرف سرانه مرغ بسیار بالا رفته؛ به طوری‌که بیشترین بخش وعده غذایی را مرغ تشکیل می‌دهد زیرا امروزه مرغ در دسترس‌ترین و ارزان‌ترین پروتئینی به حساب می‌آید که در اختیار مردم قرار دارد و با تولید ۲۶۰۰تن در سال مایحتاج مردم به پروتئین تأمین می‌شود.

صنعت طیور ما از نظر تجهیزات در چه وضعیتی است؟

صنعت طیور را می‌توان از دو جنبه مورد بررسی قرار داد؛ یکی جنبه مدیریت دولتی و دیگری جنبه تأسیسات که به حسن سلیقه فعال و مرغدار و خروجی آن بستگی دارد. اما می‌توان گفت صنعت مرغداری از نظر تجهیزات کاملاً به‌روز بوده و می‌تواند با سایر کشورها در این زمینه برابری کند. استفاده از دانش روز عملاً بهره‌وری این صنعت را افزایش داده است، به‌طوری‌که ما در واحد‌های زنجیره‌ای گوشت و مرغ تا ۱٫۷خوراک به یک کیلو مرغ زنده رسیده‌ایم. در صورتی که این ارقام به بالای ۲٫۲ رسیده بود. البته با توجه به دخالت دولت در قیمت‌گذاری و سربه‌سر شدن قیمت‌ها، باید تولیدکنندگان هزینه‌ها را سرشکن کرده تا بتوانند حداقل  fciرا کاهش داده و فشار موجود در بازار را کم کنند.

تبعات قیمت‌گذاری دستوری برای صنعت مرغ چیست؟

تولیدکنندگان به این علت ‌که قیمت‌های اعلامی از طرف دولت نوسان زیادی دارد، دچار مشکلات عدیده‌ای می‌شوند که در این مورد دولت باید به دنبال راه چاره‌ای باشد.

در حال حاضر نزدیک به ۱۹هزار مرغداری گوشتی در کشور فعال است و ‌در کل در صنعت طیور حدود ۲۴هزار بهره‌بردار اعم از تخم‌گذار، مادر و گوشتی وجود دارد و تولید ۲میلیون و ۶۰۰هزار تن گوشت مرغ، حاصل فعالیت‌های مرغداری‌های صنعتی است که توانسته بالغ بر ۲میلیون مورد اشتغال‌زایی مستقیم داشته باشد که نزدیک به ۲درصد تولید خالص کشور را به خود اختصاص داده است.

مشکل اصلی در صنعت طیور، تأمین نهاده‌های خوراک است که سالانه نزدیک به ۱۴میلیون تن خوراک برای این صنعت وارد می‌شود. در صورتی که این خوراک وارد نشود، تولیدکنندگان نمی‌توانند ۲٫۶میلیون تن گوشت مرغ و یک میلیون تن تخم‌مرغ تولید کنند.

در حال حاضر مرغ‌های صنعتی موجود در کشور ما از نژادهای برجسته دنیا مانند راس، ابراکرز، کاپ و هایلان هستند که مرکز مطالعات ژنتیکی آن در دست آمریکاست.

در سال ۶۸ و ۶۹ مرکز تحقیقات بابل کنار تأسیس شد تا نژاد لاین را که در واقع بخش دولتی از هایلان خریداری کرده بود، پرورش دهد و با داشتن گله لاین تحقیقات جدیدی شروع شد.

به تدریج در دهه ۷۰ شرایط سالمی بین نژادها ایجاد کرد و نژادهای دیگری وارد کشور شدند که در اینجا نژاد آرین در برابر نژادهای خارجی که وارد شده بودند، حرفی برای گفتن نداشت.

نقش زنجیره تولید در رشد صنعت مرغداری چیست؟

زنجیره تولید در مرغداری بعد از نظام بهره‌برداری زنجیره‌ای در کشور جا باز کرد و در سال ۹۴ بعد از یک مطالعه شش ساله خودش را نشان داد.

متقاضیانی برای شروع کار اعلام آمادگی کردند و دستورالعملی اعلام شد که طبق آن، اگر در صنعت طیور هرمی را در نظر بگیریم، در رأس آن لاین اجداد قرار دارد، زیر آن مادر است که به آن گرندپنل می‌گویند و زیر آن هپریدهای تجاری قرار می‌گیرند که در کشور روی هر کدام از این بخش‌ها به طور جداگانه در حال کار هستند. در حال حاضر در کشور هشت لاین واحد اجداد داریم و ۷۰۰واحد مرغ مادر.

برحسب نیاز تولید بازار پولی هم شکل می‌گیرد. بروکرها یا واسطه‌ها می‌توانند در بازار نیاز مالی داشته باشند. حتی دلال‌ها هم عضو این بازار هستند و عاملی مخرب به حساب نمی‌آیند زیرا حتی آن‌ها هم می‌توانند نیاز تولیدکننده‌ها را تأمین کنند.

صنایع جانبی دیگری هم در کنار این تولید مانند جوجه‌کشی، کشتارگاه و کارخانه خوراک که مکمل هرم است، وجود دارد. مرغ در سن ۳۷ روزگی به کشتارگاه می‌رود که در این سن حدود یک کیلو و ۸۰۰ گرم شده است و بعد از کشتار حدود یک کیلو و ۴۰۰ گرم می‌شود.

شرط گرفتن مجوز زنجیره برای متقاضیان این است که از پنج حلقه یعنی مادر، گوشتی، کشتارگاه، کارخانه خوراک و جوجه‌کشی متقاضی باید حداقل مالکیت سه حلقه را دارا بوده و بتواند حداقل ۱۰هزار تن تولید در سال داشته باشد.

مشکلات شرکت‌های زنجیره‌ای تولید گوشت مرغ چیست؟

شرکت‌های زنجیره‌ای مشکلات زیادی در کشور دارند؛ ممکن است در حدود ۲۰۰شرکتی که با مرغدار قرارداد دارند، از یک تا ۹ مزرعه مرغ مادر داشته باشند که حتی اداره یکی از آن‌ها هم به‌سختی انجام می‌شود چه برسد به ۹ مزرعه. بعضی از این واحد‌ها ۱۸میلیارد در ماه فقط حقوق می‌دهند؛ در واقع می‌توان گفت تولیدکننده امروز کم از سردار و خط مقدم جبهه ندارد. ولی دیده می‌شود که بعضی از این‌ها برای اندکی پول مثلا ۱۰۰میلیون تومان لنگ می‌مانند.

در این چند سال در حق مرغدارها بسیار جفا شده است، مخصوصاً این‌که دولت با قیمت‌گذاری‌ روی مرغ، تولید این محصول را بسیار با مشکل مواجه کرده است.

این در حالی است که به راحتی می‌توان با یک‌سری تصمیمات شرایط را آسان و ممکن کرد. دولت باید در شرایطی که ارز نداریم، شرایط متقاضی برای ارز را آزاد کند. در مدیریت کلان نمی‌توان محاسبه عددی و رقمی کرد ولی متأسفانه آقایون همه چیز را دودو تا چهار تا می‌بینند.

 و راهکار این اتفاق این است که اول واردات همه نهادها با ارز متقاضی صورت گیرد و دوم صادرات بدون هیچ عوارضی انجام شود.