مشکلات صنعت طیور چیست؟ محمد اغنیانژاد، فارغ­‌التحصیل رشته کشاورزی علوم دامی از دانشگاه تهران است. وی از سال ۶۸ فعالیت خود را به ­عنوان کارشناس بخش زنبور در سازمان دامپروری آغاز کرد و پس از چند سال به عنوان رئیس اداره طیور صنعتی منصوب شد. وی بعد از حدود ۱۰سال به عنوان معاون مدیرکل دفتر طیور و زنبور عسل وزارت جهاد کشاورزی مشغول فعالیت گردید.

به گزارش پایگاه خبری وقایع‌نیوز به نقل از تولیدگران کارآفرین: ندا کنجکاو نیک: از دیگر فعالیت‌های وی می‌توان به رئیس اداره طیور بومی و سایر ماکیان،  نماینده بیمه دام و طیور و دبیر ستاد صدور مجوزها اشاره کرد. در ادامه مصاحبه وضعیت صنعت مرغ گوشتی کشور را با این کارشناس بررسی می‌کنیم.

جناب اغنیانژاد، در مورد روند تحولات صنعت مرغ گوشتی از آغاز انقلاب اسلامی تا کنون توضیح دهید.

توسعه و رشد صنعت مرغ گوشتی با هیچ صنعتی قابل مقایسه نیست. قبل از انقلاب سرانه مصرف مرغ در کشور حدود چهار کیلو و ۵۰۰گرم بود. جوجه یک­روزه گوشتی  نیز در کشور به اندازه کافی وجود نداشت. فقط چند واحد مرغ مادر و شرکت دولتی زیاران به­عنوان تنها واحد اجدادی گوشت در کشور فعالیت می­کردند، اما بعد از انقلاب تعداد واحدهای مرغ مادر و گوشتی افزایش پیدا کرد و در این صنعت به خودکفایی رسیدیم. برای مثال در استان گیلان فقط یک مزرعه مرغ مادر دولتی در سپیدرود وجود داشت، اما اکنون گیلان به یکی از استان­های برتر در تولید مرغ تبدیل شده است.

 سرانه مصرف مرغ گوشتی نیز در کشور چند برابر افزایش داشته و به ۲۰ تا ۲۲ کیلو رسیده است. حتی با وجود افزایش مصرف، تبدیل به صادرکننده مرغ گوشتی هم شدیم. تولیدکنندگان ایرانی همگام با رشد و افزایش تولید، دانش و توان خود را نیز بالا بردند و بعضی از واحدهای مرغداری با بهترین­های دنیا در حال رقابت هستند.

آیا صنعت مرغ گوشتی ما منطبق با تکنولوژی‌های روز دنیاست؟

 استفاده از دانش و تکنولوژی­های روز دنیا در حوزه پرورش مرغ گوشتی را از دو جنبه می­توان بررسی کرد؛ نخست صنعت واحدهای مرغداری و دوم دانش این واحدهاست. در بخش صنعت می­توان گفت برخی از واحدهای ما جزو بهترین­ها در دنیا هستند، هرچند واحدهای قدیمی و سنتی نیز داریم که معضلاتی را هم در این بخش به­وجود آورده­اند، اما در کل از نظر صنعتی و استفاده از تکنولوژی­های نوین شرایط خوبی داریم.

درخصوص استفاده از دانش­های نوین نیز باید بگویم واحدهایی هستند که بسیار خوب کار می­کنند. برای مثال در برخی واحدها میزان تلفاتی که براساس نژادی که وجود پایین­تر، رشد بهتر و ضریب تبدیل پایین­تر است رای تدبیر در این واحدها به ۷۵/۱ نیز رسیده است، یعنی مرغ یک کیلو و۷۵۰ گرم دانه خورده و یک کیلو گوشت تحویل می‌دهد که به استانداردهای جهانی بسیار نزدیک است. البته همان­طور که گفتم واحدهایی هم هستند که به دلیل استفاده نکردن از صنعت و تکنولوژی، میزان تولید صنعتی را پایین می‌آورند.

جایگاه صنعت طیور در اشتغال‌زایی و تأمین امنیت غذایی چیست؟

 در حال حاضر حدود ۲۰هزار واحد مرغ گوشتی در کشور داریم که می­توان گفت در تأمین امنیت غذایی کشور حرف اول را می­زنند، چراکه مردم به دلیل شرایط اقتصادی و افزایش قیمت­ها توان تهیه گوشت قرمز را ندارند. بنابراین بهترین محصولی که اکنون اقشار متوسط و کم­درآمد می­توانند به­عنوان پروتئین استفاده کنند، همین گوشت مرغ و تخم­مرغ است. از لحاظ اشتغال نیز با توجه به تعدد واحدهای مرغداری در کشور می­توان گفت افراد بسیاری به­صورت مستقیم و غیرمستقیم در این بخش مشغول­به­کار هستند.

 اصلاح نژاد چه نقشی در ارتقای بهره­ وری در تولید دارد؟

 در بخش مرغ گوشتی نمی­توان روی اصلاح نژاد ورود کرد، چراکه چند شرکت بزرگ دنیا این­کار را انجام می­دهند و اجدادی که وجود دارد مربوط به این شرکت­هاست. ما فقط می­توانیم اصلاح نژاد مرغ اجداد که بهترین تولید و بازدهی را دارد، از این شرکت­ها خریداری کنیم.

آیا مرغ لاین، سرمایه ملی است؟

بله، مرغ لاین یک سرمایه ملی و استراتژیک برای کشور است. اگر شرکت­های بزرگ دنیا که مرغ اجداد را از آنها خریداری می­کنیم احساس کنند مرغ لاین نداریم، اجداد را نیز به ما نمی­فروشند. هرچند توفیق چندانی مانند اجداد خارجی در این بخش نداشته­ایم، اما هنوز مرغ مادر و جوجه تولید می­شود. به همین منظور شایسته است برای مرغ لاین اقدامات گسترده­تری انجام دهیم، چراکه هدف از مرغ لاین این نیست که فقط تعداد محدودی نژاد خالص داشته باشیم، بلکه در این بخش نیز باید همگام با دانش­های روز دنیا رشد و توسعه داشته باشیم و اگر هم نتوانیم با دیگر کشورها رقابت کنیم، حداقل عقب نمانیم.

مشکلات صنعت طیور چیست؟

یکی از مشکلات بخش طیور، واحدهای دو هزارتایی، سه هزارتایی و حتی پنج هزارتایی هستند که بدون مجوز فعالیت می­کنند. این واحدها هم باعث شیوع بیماری­های طیور می­شوند و هم نظم بازار را به­هم می­ریزند. برای حل این مشکل باید در راستای تشکیل زنجیره­های تولید گام برداریم. البته این قدم­ها برداشته شده و باید روی رشد، توسعه و هدایت آن بیش­تر کار کنیم.

موضوع مورد بحث بعدی در بخش مرغ گوشتی این است که تولید باید به دو صورت باشد؛ یا با ۱۰ تا ۱۵درصد مازاد تولید صادرکننده باشیم یا با همین مقدار تولید، واردکننده باشیم تا بازار به تعادل برسد. این­که گاهی واردکننده و گاهی صادرکننده باشیم، نظم بازار را به­هم می­زند. با وجود این، وقتی توانایی صادرات داریم و تولیدکننده هرسال با هدف صادرات تولید خود را افزایش می­دهد، قوانین موجود این اجازه را نمی­دهند، چراکه قیمت­ها به­سرعت دچار نوسان می­شوند. دولت باید طوری برنامه­ریزی داشته باشد که تولیدکننده همواره نگران شرایط تولید نباشد.

معضل بعدی مربوط به بخش طیور، تأمین نهاده است. بیش از ۶۰درصد از نهاده­های مورد استفاده در این بخش وارداتی است و با توجه به تحریم­ها، مشکلات ارزی و موارد دیگری که وجود دارد، گاهی با تأخیر وارد می­شود و حتی امکان دارد روزی نتوان این نهاده­ها را وارد کرد. دولت باید برای حل این معضل نیز راهکار اساسی داشته باشد.

نظر شما در مورد اصلاح قوانین برای ارتقای صنعت مرغداری چیست؟

قبل از قانون نظام جامع دامپروری، قانونی در این حوزه وجود نداشت و گاهی از قوانین موجود در سازمان دامپزشکی کشور برای رفع موانع تولید مرغ گوشتی استفاده می­کردیم. تصویب این قانون کمک بزرگی به بخش دامپروری کرده است. هرچند مشکلاتی نیز دارد ازجمله این­که برخی دستورالعمل­ها هنوز ابلاغ نشده و با توجه به این­که کشور ما روبه پیشرفت است، برخی قوانین نیز نیاز به اصلاح دارد.

نکته دیگر این­که مطمئناً بهترین قوانین هم با توجه به شرایط روز، نیاز به بازبینی دارند و لازم است گروهی از متخصصان این حوزه برای اصلاح قوانین گردهم آیند. برای حفظ سرمایه­گذاری باید از قانون استفاده کرد و اجرای صحیح قانون نظام جامع دامپروری می­تواند بسیاری از مشکلات را حل کند.

اقدامات جهاد کشاورزی را در راستای آموزش و ترویج چگونه ارزیابی می‌کنید؟

بخش دولتی به­دلیل این­که اسیر روزمرگی شده است، هیچ وقت نتوانسته آموزش و ترویج را جزو اولویت­های خود قرار دهد.        به­طوری­که اکنون بخش خصوصی بسیار تخصصی­تر از بخش دولتی فعالیت می­کند.

آینده صنعت طیور را چگونه می‌بینید؟

صنعت طیور کشور در سال­های اخیر پیشرفت چشمگیری داشته است و اگر از این صنعت حمایت­های لازم صورت گیرد، قطعاً آینده روشنی در بخش تولید، صادرات، اشتغال­زایی و امنیت غذایی خواهد داشت.

سخن پایانی شما چیست؟

 امیدوارم دولت از حوزه طیور حمایت­های لازم را داشته باشد و به­دلیل اهمیتی که این بخش دارد، در حوزه آموزش نیز پیش­قدم شود، زیرا معضلاتی که ذکر شد، مربوط به همین بخش آموزش است. همچنین یکی از راهکارهایی که می­توانیم از طریق آن به موفقیت برسیم، تقویت زنجیره تولید است که امیدوارم روی این بخش بیش از پیش کار شود تا بتوانیم شاهد رشد و توسعه صنعت طیور باشیم.