ماجرا چیست؟ امارات ایران را حذف کرد، اگرچه قرار بود ایران در ترانزیت کالا بین امارات و ترکیه نقش مهمی‌ایفا کند، ولی به رغم توافقات صورت گرفته اما به نظر می‌رسد؛ امارات تصمیم خود را در این زمینه تغییر داد و تصمیم دارد عراق را جایگزین ایران کند. به عبارتی اماراتی‌ها در یک تصمیم عجیب ایران را از کریدور تجاری شان قلم گرفتند.

به گزارش پایگاه خبری وقایع‌نیوز به نقل از اکوپرشین، الهام صادقی: در حالی که اوایل آذرماه محمد جواد هدایتی، مدیرکل دفتر ترانزیت و حمل و نقل بین الملل سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ا‌ی خبر داده بود که فعالیت رسمی‌کریدور تجاری برای امارات، ایران و ترکیه به مقصد اروپا به طور رسمی‌آغاز شده.

بر این اساس این امر می‌تواند فرصتی مغتنم باشد که مانند راه ارتباط تجاری در سیستم حمل و نقل اسلام آباد، تهران و استانبول به عبارتی ITI فعال شود، اما به یکباره و در غالب خبری غیر منتظره عنوان شده که امارات در چشم برهم زدنی کشورما را از کریدور تجاریش قلم گرفته است و به سراغ عراق برای این اقدام رفته است.

آنچه که البته در قالب پیشنهاد به ترکیه نیز ارائه داده و چاوش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه هم در مواجهه با این امر به راحتی این جایگزینی را قبول کرد.

مروری بر یک عامل شاید مهم

در این میان اینکه چرا این مسیر که کمتر از دو ماه از افتتاح آن هم با حضور مسئولان کشور امارات می‌گذشت باید به این راحتی جابجا شده و کشور ما از آن قلم گرفته شود؟ موضوعی است که در خصوص آن باید بیان کرد، به نظر می‌رسد عوامل زیادی در این امر دخیل بوده اند، به طور نمونه در زمان شکل گیری این مسیر ترانزیتی عنوان شد؛ مصر با تقویت شدن این راه ترانزیتی از طریق کشور ما مخالف است.

با این وجود قطر و عربستان تمایل به این امر دارند، مخالفتی که البته به نظر می‌رسید مصری‌ها برای پافشاری آن دلیل مهمی‌داشتند، زیرا که به این طریق تعداد کشتی‌‌‌های تجاری اماراتی که باید از کانال سوئز بگذرند کاهش می‌یافت و درآمدشان نیز از این شیوه حذف می‌شد.

بنابراین این امر چندان به مذاقشان خوش نمی‌آمد. به این ترتیب رایزنی‌ها برای منصرف کردن امارات را ادامه دادند.

 آن هم در شرایطی مسیر زمینی که از ایران می‌گذشت به زمان بسیار کمتری نیاز داشت و این بازه زمانی از بیش از ۲۰ روز به هشت روز کاهش می‌یافت.

براین اساس اگرچه مخالفت مصر موجب تمایل دوباره امارات به حمل و نقل کالا از طریق کانال سوئز نشد ولی موجب شد اگر چه قطر‌ که به عنوان کشوری که روابط تجاری قابل توجهی با همسایه شمال غربی ما به عبارتی ترکیه دارد و به نظر می‌رسید نظراتش تا حدی اثر گذار باشد ولی نتوانست نظر امارات و البته ترکیه را در این زمینه تغییر دهد تا ایران از این کریدور تجاری قلم گرفته نشود.

عراق مقرون به صرفه تر است!

اما در آن سوی ماجرا مقامات ترکیه این را هم گفته‌اند که اماراتی‌‌ها از این تغییر مسیر انگیزه دیگری نیز دارند، آنچه در قالب کوتاه ‌تر شدت مدت زمان جابجایی محموله‌‌ها و مهمتر از آن هزینه‌ها بوده و این جایگزینی به نوعی این نظر آنها را تامین خواهد کرد.

وزیر امور خارجه ترکیه هم در این زمینه بیان کرد که هر محموله‌‌ای از استانبول راهی امارات شود اگر از طریق خطوط حمل و نقل دریایی جابه جا شود باید حدود ۲۵ تا ۲۸ روز زمان برای آن در نظر گرفت ولی این مسیر از طریق راه‌‌‌های زمینی فقط کمتر از ۱۰ روز زمان نیاز دارد و عراق مسیر ارزان تری در این زمینه خواهد بود.

البته این مدت جدا از بازه زمانی است که برای ترخیص اجناس از گمرک باید در نظر گرفت. بنابراین امارات و ترکیه به نوعی با توجیه این موضوع که مسیر عراق کوتاه تر و برای آنها مقرون به صرفه تر است، این تصمیم خود را توجیه می‌کنند.

پشت‌گوش اندازی ۲ دهه‌ای اتصال راه آهن شلمچه به بصره

در این زمینه اما باید بیان کرد که دو مسیر ترانزیتی مربوط به ایران وعراق و چندان تفاوتی از نظر مسافت ندارند، ضمن اینکه فرقی ندارد که امارات کالاهایش را توسط خلیج فارس به بنادر کدام یک از دو کشور انتقال دهد.

 ضمن اینکه به نظر می‌رسد بنادر کشورما مسیسر به نسبت کوتاه تر و نزدیکتری دارند، با این وجود ولی راه زمینی از سوی عراق به مرز ترکیه کوتاه ‌تر است.

ضمن اینکه نباید از این موضوع نیز غافل ماند که ترکیه تلاش دارد نا بصره را توسط راه آهن به بزرگترین شهر تجاری خود یعنی استانبول متصل کند.

آن هم در شرایطی که حدود ۲۰ سالی می‌شود که ایران قصد دارد از طریق شلمچه به بصره و به دنبال آن راه آهن عراق متصل شود ولی متاسفانه گام موثری در این راستا بر نداشته و به همین راحتی دیگر موقعیت‌‌‌های تجاری را به همسایگان خود واگذار کرده است.

موضوعی به نام کشتی رو-رو

با این وجود ولی به نظر می‌رسد موضوع دیگری نیز در این باره دخیل بوده، اینکه زیرساخت‌های مربوط به پهلو گرفتن کشتی‌‌‌‌های رو-رو در اسکله‌ بندرهای جنوبی کشورمان چندان فراهم نیست و این امر موجب بروز محدویت‌هایی شده است.

در این زمینه باید این را هم گفت که نداشتن کشتی‌های رو-رو خود می‌تواند دلیل مهمی‌در این زمینه باشد.

در حال حاضر کامیون‌های ترانزیتی به طور عمده با شناورهای لندینگ کرافت جابه جا می‌شوند که این امر مشکلات خاصی را به همراه دارد مواردی که می‌توان درباره آنها به ایمنی کمتر این شناورها نسبت به رو-رو اشاره کرد.

از سوی دیگر باید گفت که زمان طولانی‌تر سفر با لندینگ کرافت و البته حجم کمتر نیز در این خصوص موثر بوده، مقولات دیگر هم به جدا شدن یدک کش تریلی از یدک و تنها انتقال یدک با این شناورها مربوط می‌شود. به این ترتیب در حال حاضر بحث کشتی رو-رو عاملی بوده که فرصت‌های ترانزیتی کشورمان را تحت الشعاع قرار داده است.

علاوه بر آنچه که گفته می‌شود صحبت‌هایی در این زمینه مطرح شده که امارات و رژیم صهیونیستی که مدتی است سعی بر این دارند که روابط شان را بهبود ببخشند در این درخواست اماراتی‌‌ها از ترکیه نقش موثری داشته‌اند و فشارهایی را نیز در این زمینه به کشور اشاره شده آورده اند.

به هر حال به نظر می‌رسد جایگزینی عراق به جای ایران قطعی شده است، ضمن اینکه گفته می‌شود رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه نیز قرار است سفری به امارات داشته باشد تا توافقنامه ترانزیت کالا در حاشیه این سفر به امضای نهایی برسد.